ᠠᠲ᠋ᠢᠯᠯᠠ ᠪᠠ ᠾᠦᠩᠨᠦᠴᠦᠳ （ᠺᠢᠷᠢᠯ）

Херманн Шрайбер АТТИЛА БА ХҮННҮЧҮҮД ХҮННҮ ГҮРНИЙ 2220 ЖИЛИЙН ОЙД ЗОРИУЛАВ „Ò¿¿õ áîë ýõýíäýý ¿ëãýð áàéäàã. Бàðимт áîë äýýä тàëä íь усàí äýýð õөвж áуé ëуãàà àäиë тîãтîж áàéäàã. Ус íь уðсч үãүé áîëîõîîð áàðимт ë ¿ëääýã.“ êÒÝ 1811 îí, Ðèéìýð Ò¿¿õ, тууëь õî¸ð ø¿ðãýëöýж áóé òýð öýã ò¿¿õ ñóäëàà÷èéí õóâüä ìàø ñîíèí áàéäàã. Ýíý öýã îëîíõèäîî ñóäàëãààíû íөð иõ àæëûí õàìãèéí ñàéõàí ç¿éë íü áàéäàã. êÒÝ Өíãө áуäãиéí суðãààëиéí түүõ Ãîâü öºëèéí ãàçàð төðж өсөөä ýç õèéãýýä àçûí ìºíõèéí òîéðîãò ýðãýëäýж áàéäàã í¿¿äýë÷èí óëñ ò¿ìíиé õóâü òàâèëàíã óðüä÷èëàí òààâàðëàõ àðãàã¿é àãààä áîäãàëèéí àìüäðàëä òîõèîëääîã ýëäýâ àäàë ÿâäàëòàé ç¿éðë¿¿øòýé. Òýäíиé түүõ áîë íýëýíõүéäýý òóóëüñèéí çîõèîë ìºí. ТИЕРРИ Àòòèëàãèéí õºâã¿¿ä áà çàëãàìæëàã÷èä АГУУЛГА ӨМНӨХ ҮГ I.НОМ : ИХ АЮУЛ 1.“Хýðýí äàвõиëäàõ үé түмýí зýðëýã мîðьтíууä” 2. Áóðõíû àâøèã àâñàí îíãîí á¿ñã¿é÷¿¿ä 3. Åðòºíöèéí òºãñãºë èðýõ¿é äîð 4. Хàтàí õààäыí мºðãºõ öàãààð II.НОМ : ÒÝÄ ÕÀÀÍÀÀÑ ÃÀÐ× ÈÐÑÍÈÉà ХЭН Ч ҮЛ МЭДНЭ 1.”Аéмшиãт үð уäàм” 2. Ìóó õàðâàà÷äûã öààçààð àâàà÷èõ íь 3. Ìîîäóí áà Õÿòàäûí õàòàí õààí 4. Îí öàãèéã äàìíàñàí õîëыí àÿí III.НОМ : ÀÒÒÈËÀÃÈÉÍ ÀÐÄ Ò¯ÌÝÍ 1.Íýãýí àÿíãûí ¿ð äàãàâàð 2. Á¿ðãýä, èëä, Ẻ 3. Эðтíиé åðтºíöиéí àëт ýðäýíýс 4. Эмýãтýéч¿¿äýä õàмààãүé åðтºíö IV.НОМ : АÒÒИЛАГИЙН АМÜДÐАЛ БА ЗАСАГЛАЛ 1. Өвөө 2. Ýñðýã ýòãýýä 3. Аðä түмýí õýäýí уäàà мөõäөã вý? 4. Аттиëàãиéí àмь íàсàíä õàëäàõыã зàвäсàí íь V.НОМ : АÒÒИЛА ÒЭНГЭÐ ХАЛÜЖ ИÐД ХУВИЛГААН ДҮÐИЙГ ОЛСОН НÜ 1. Аттиëà õààíы өðãөөíä 2. Шàмпàí íутàã тýäíиéã зàëãижýý 3. Хуðимыí шөíө тîõиîсîí үõýë 4. Евðîпыíõîí Аттиëàãиéí туõàé äîмîã õууч зîõиîсîí íь НЭÐСИЙН ХЭЛХЭЭС БА ÒАЙЛБАÐ I.НОМ ÈÕ ÀÞÓË 1. „Õýðýí äàâõèëäàõ ¿é түттт çýðëýã ìîðüòíóóä“ Òýä äөðвөí зүã íàéмàí зîвõисîîс ÷èìýýã¿éõýí, áàðàã ¿çýãäýæ õàðàãäàëã¿é ãàðч иðýв. Äóíàé ìºðíèé õºíäèéä õөшиëäсөí ìàíàí äîтîð ýõëýýä æèæèã æèæèãõýí õàð öýã¿¿ä ìýò áàéñíàà ìàíàí õººð÷ òàëûí äýýã¿¿ð ºíãèéõ íàðíы àëтàí туяà öýðã¿¿äèéí õóÿã äóóëãà, çýð çýâñãýýс îéí ãÿëсõиéõ òýðõýí ìº÷èä Ðîìûí õèëèéí õàíà õýðìèéí ºìíº öýëèéõ óóæèì òàë ãàçàð ãýâ ãýíýòõýí òýäãýýð ìóó ¸ðûí õàëäààð èðýãñýä ÿçãàíàõ íü õàðàãäàâ. Òýä ìîðèíûõîî äýë ð¿¿ áºõèéí äàâõèõ òóë õ¿í ìîðü õî¸ð íýãýí öóë áîëæ áèå ãàëáèð, õºäºë㺺í íü áàðàã ÿëãàãäàõã¿é àæýý. Íàìõàí õèðíýý áàõèì ìîðèí äýýðýý áàò ñóóæ õèéñãýõ àãààä òîõèîëäîõ ñààä õîðèãèéí ºìíº õýä õóâààãäàæ òàðàí áàéðëàæ, äºðºº ø¿ðãýì ºâñºí äóíäóóð ñàëõè ìýò õóðäëàõûã àæèõàä õàðàà ¿ë ã¿éöýõ àæ. Ðîìûí öýðãèéí àíãèä àëü õýäèéí ò¿ãø¿¿ð çàðëàæýý. Õýäýí çóóí õîñ í¿ä ýíý õýñýãòýý óðñãàë äºë㺺í ìºðíèé ºðãºí ìàíäàë äýýã¿¿ð õ¿÷ëýí õàðààâ÷èëíà. Òýð öàãò Èñòåð õýìýýí íýðëýãäýæ àñàí Äóíàé ìºðºí Ðîмыí ýçýíò ã¿ðíèé õувьä õýäýí çóóíû òóðø õàëõàвч õàìãààëàëт áîëж, өмíөä ýðýãò íü Ðîìûí ýçýìøëèéí öýðýã áàéðëàæ áàéâ. Õýäèéãýýð ºìíº íü èéì þì áîëæ ìýäýõ íü ãýäãèéã çºãíºæ ÿðüæ áàéñàí ÷ ýíý íü ñàíäðàë áà÷èìäëûã íü õºíãºëñºíã¿é. Дуíàéí õîéä ýðýãт àõуé тîî тîéмã¿é òýäãýýð ìîðüòîéãîî íýãýí öуë áîëсîí õ¿í õàð ñààðàë êåíòàâðóóä ºðãºí ýãíýýãýýð óñ ðóó õàðàéëãàí îðîõ ìº÷èä ìºðíèé áèò¿¿ õ¿ðõðýõ чимýýíýýс íýãýí èõ ãàé çîâëîí юу юуãүé ãýòýí èðæ ÿàãààä ÷ õîðèãëîæ ñààòóóëàõ àðãàã¿é áîëñîí íü ìýäðýãäæýý. „¯¿ãýýð т¿¿ãýýð õýðýí äàвõиëäàõ ¿é îëîí зýðëýã мîðüòíóóäûí õàìò øèíý ãàé ãàìøèã íºìðºí èðñýí àãààä òýäíèé èéí àþóìøèã òàðüæ, түéвýýí сүéтãýж ýçýðõèéëæ õ¿÷èðõèéëýõ íь çýðëýã á¿ä¿¿ëýã îâîã àéìãóóäûí äîòðîî ч õýòèéäñýí çýðëýã ãýõýýð áàéëàà“ õýмýýí õ¿ííү÷¿¿ä Äóíàé ìºðíèé äîîä áèå õàâüä àíõ ¿çýãäýõ ¿åèéã ä¿ðñëýí Êëåðìîíû õàìáà ëàìòàí, ýðäýìä íýâòýðñýí ÿðóó íàéðàã÷, áè÷ãèéí õ¿í Ñîëèóñ Àïîëëèíàðèñ Ìîäåñòóñ Ñèäîíèóñ áè÷èæ áàéâ. Ò¿¿íèé ýíý îëîí íýðíýýñ çºâõºí õî¸ðäàõü áîëîîä äºðºâäýõ íü ë сүүëä ººðò íь ¿ëäñýí áèëýý. Óëñ îðîíä íü õàëäàí иðсýí õ¿ííү÷¿¿äèéí òàðüñàí òýð àþóìøèã Кàòàëîíèéí òàë íóòàãò ýöýñ áîëîõ ¿åä òýðáýýð õîðèí ãóðàâòàé áàéâ. Ãýõäýý ò¿¿íèé õ¿¿õýä íàñ õýäýí çóóíû òóðø àмãàëàí òàéâàí àìüäàð÷ èðñýí Åâðîï òýðõ¿¿ иõ àþóë çàíàëûã åðººñ îéëãîõ ÷àäâàðã¿é áàéñàí òýðõ¿¿ ãàìøãèéí öàã ¿åä òîõèîæýý. Ìºíººõºí Ñèäîèóñ Àïîëëèíàðèñ õ¿ííү íàðыí туõàé áичиõäýý „Шиíý тºðсºí íяëõ õ¿¿õäèéíõ íü í¿¿ð öàðàé õ¿ðòýë ýðýìäýã çýðýìäýã, íýã ë õýëáýð ä¿ðñã¿é õýñýã Ẻðºíõèé þì øîâîéæ áàéõ íü òîëãîé àãààä äóõíûõ íü äîð õî¸ð í¿õ ãÿëàéæ ãÿëòàéõ ч þìã¿é áàéõ íü í¿ä àæýý. Ìàãíàéä íü òóñàõ ºäðèéí ãýðýë í¿äýý àíèàã¿é áàéëàà ÷ ÿëãààã¿é òýýð öààíà áàéõ õ¿¿õýí õàðààíä íü õ¿ð÷ òóñàõã¿é. Óõàðõàé íü º÷¿¿õýí æèæèã ÷ í¿ä íü ýðãýí òîéðíû þìûã ñàéí õàðàõ àãààä õ¿¿õýí õàðàà íü æèæèã õýäèé ÷ õàðàà õóðö òóë тýðтýý õîëыí ã¿í ã¿íçãèé àíãàë, í¿õ ñ¿â, ãàíãà жàëãàíä áóé þìûã ÷ ñàéòàð ÿëãàí õàðæ ÷àäíà. Õàìàð íü í¿¿ðíýýñýý óðàãø иëүү ãàðäàããүé, äóóëãàíû óíæëàãà äîð áàãòààõûí òóëä õàìðûã íü áîîëòîîð îðîîæ äàðàõ àæýý. Èéì áàéäëààð ýõ íü õ¿¿ãýý çºâõºí ë öýðýã äàéíû õýðýãñýë áîëãîõ ãýж ë çýðýìäýãëýõ áºãººä ó÷èð íü õàìðûã óðàãøàà òîâîéæ óðãàõûã íü çîãñîîõ ó÷èð í¿¿ð íü ºðãºí õàâòãàé юм áîëäîã àжýý“ õýмýýжýõүé. Õ¿ííү÷¿¿äýýñ õýä ãуðàв íü ýë÷ òºëººëºã÷ººð ÷ þì óó, åð íü ë ñàéí ñàíàà ºâºðëºí èðñýíñýí áîë òýäíèé ãàäààä òºðõ òýãòëýý æèãøèë çýâ¿¿öýë òºð¿¿ëýõã¿é áàéñàí áàéæ ìýäíý. Îãò ººð ºí㺠òºðõөíä äàññàí ãîî ñàéõàí ðîì áүсãүéчүүäиéí ãàéõàë, áàñ èíýýäèéã õ¿ðãýýä ë ºíãºðºõ áàéñàí áèç. Ãýâ÷ ¿é îëîí ìîðüòîí õ¿ííү÷¿¿ä àюумшãиéã тàðьж ãàé ãàìøèã àâ÷èðñíû ó÷èð òýäíèé õàðü òºðõ íü òýðõ¿¿ àþóìøèãòàé ñ¿ëýëäñýí õýðýã áèëýý. Õ¿ííү íàðûí ýõ÷¿¿ä äóóëãàíы уíжëàãàä òààðóóëàõûí òóëä õºâã¿¿äèéíõýý õàìðûã çîðèóä äàðæ íàâòàéëãàäàã ãýñýí äîìãîîñ ¿¿äñýí ñàíàà òýäíèé ýíý ºí㺠òºðõººñ õàðàãäàæ áóé ãýæ ãîîòóóäûí ò¿¿õèéã òóóðâèã÷ èõ Èîðäàíåс үзýæ áàéâ. „Дàéí туëààíä ººðс人сºº иëт äàвуу áиш îâîã àéìãóóäûã õ¿ííү÷¿¿ä ãàäààä òºðõ áàéäëààðàà ë àþóìøèãò àâòóóëæ òýä íü ººðñäèéíõ íü ¿çýøã¿é ìóóõàé òýð äүð òºðõººñ àéж сүðäýýä áушууõàí çóãòäàã áàéâ. Õ¿ííү÷¿¿ä ïàä õàð àðüñòàé. Í¿¿ð íü áîëîõîîð õ¿íèé í¿¿ð ãýæ õýëýõýä áýðõ, í¿äíèé îðîíä áàéõ õî¸ð æèæèã öýã á¿õ¿é õýëáýð ä¿ðñã¿é õýñýã ìàõ. Òýäíèé èéì ýðýìäýã çýðýìäýã òºðõ àâèð àðàíøèíã íь èëòãýíý. Òýä øèíýýð мýíäýëсýí ýðýãòýé õ¿¿õýääýý õ¿ðòýë õýðöãèé õàíäàíà. Õ¿¿õäèéíõýý õàöðûã èëäýýð ç¿ñ÷ ýñãýõ áºãººä èéíõ¿¿ òýä íü ýõèéí ñ¿¿ àìëàõààñ ºìíº ë øàðõ сîðвитîé áîëäîã. Иíãýýä çàëóó õºâã¿¿ä ñàõàë ¿ñã¿é ºñºõ áºãººä ó÷èð íü èëäýýð ñàðàà÷ñàí í¿¿ð íü ñàõàë уðãууëàõ àðãàã¿é áîëäîã áàéíà.“ Øàðõ ñîðâè áîëñîí í¿¿ð öàðàé, îíèãîð í¿ä, íàâòãàð õàìàð, áàñ äýýð íь öîðãèõ ìýò õóðö õàðö, àìüòàí àðààòíû øèíæиéí õºäºë㺺íòýé ýä åð íü õ¿í ìºí ¿¿. Ýíý àñóóëòûã òàâüñàí ýõíèé õ¿íä ò¿¿íäýý õàðèóëàõ çàâ ãàðààã¿é íü òîäîðõîé. Ó÷èð íü õ¿ííү÷¿¿ä Õàð òýíãèñèéí óìàð ýòãýýäèéí íàì äîð ãàçðààñ ãàð÷ Äóíàé, Êàðïàòûí äóíäóóð Åâðîï ðóó íýâòðýõ çàì өíãөðäөã ¿¿ä õààëãààð íýãýíò îðîîä èðñýí áàéâ. Òýä Äóíàé ìºðíèéã ãàòàëæ, Ðîмыí áýõëýëтиéí áàéãууëàмжууä, туõàéëáàë ºíººãèéí Ñâèòîøò õîтыí îéðîëöîî Дóíàéãààñ ÷àíõ õîéшîî Êàðïàòûí ºìíºä õîðìîé äàõü Ïèòåøò îð÷мыí íóòàã ðóó тàтсàí Êàðàêàëëûí õýðýì áîëîí ò¿¿íèé öààä òàëä ºíººãèéí Íèêîïîëüä öóòãàõ Àëüò õýìýýõ æèæèã ãîëûí äýýðõ Õàäðèàíû Ëèìýýñ áàðóóãààð өíãөðөõ íөãөө íýã õýðмиéã äàвж îðж иðýõ ёстîé áàéсàí юм. Õ¿ííү÷¿¿ä òýäãýýð õýðмиéã õýçýý, õààãóóð íýâòýðñíèéã õýí ÷ ÿã òàã õýëæ ÷àäàõã¿é. Í¿äýýð ¿çñýí ãýð÷ àìüä ¿ëäñýíã¿é, õèë äýýð ñóóæ áàéñàí õ¿í àì áà÷èìäàí àéæ çóãòàí îäñîí õèéãýýä Ðîìä õ¿ð÷ î÷ñîí ìýäýý ñýëò áóäëèàí çºð÷èë ä¿¿ðýí, ò¿¿ãýýð ÷ çîãñîõã¿é õýí íýãýí ýòãýýä ãîî үзýсãýëýíт õ¿ì¿¿ñ ãýж ÿðüñàí ÷ áàéäàã . Àíõíû àðàé ãàéã¿é ìýäýýã õ¿ðãýñýí íü Áàãà Àçèéí Àíòèîõèà õîòîîñ ãàðàëòàé Àììèàíóñ Ìàðчåëèíóñ ãýã÷ áîëîâñðîëòîé ãýðýã õ¿í àãààä тýðýýð õ¿÷èðõýã ðîì÷óóäûí àíä íºõºð, õàíü õàìñààòàí ÿâñíû ó÷èð áàéëäààí òóëààíä îðîëöîæ ÿâñàí òóë òýãòëýý èõ àéæ áà÷èìäààã¿é áàéæýý. Õ¿ííү÷¿¿ä í¿¿ð öàðàéãàà юуíы учиð õóòãààð ç¿ñ÷ çîðèóäààð ýðýìäýã áîëãîäîãиéã òýð îéëãîñîí áºãººä õàðиí õîæèì íü Èîðäàíýñ èëäýýð øàðõëóóëñàí áîëãîæýý. Ãýâ÷ тýðõүү сàõàë уðãàõ àðãàãүé áîëãîäîã, түүãýýð ч áàðàõãүé Аммàíиусыã õ¿ííү÷¿¿äèéã ñàõàë ¿ñã¿é òàéãàí íàðòàé ç¿éðëýõýä õ¿ðãýñýí øàðõ ñîðâè íь ãýðýã¿¿äýä òýðõ¿¿ õà÷èí ìîðüòíóóäûí ýð ÷àäàë, äàé÷èí ÷àíàðûã îëæ õàðàõàä ñààä áîëîîã¿é àæýý: „Òýä áàõим õ¿чиðõýã áиå öîãöîстîé, áуõàí õ¿з¿¿тýé, õàðàõàä жиãшмýýð, õîёð õºëòýé àðààòàí ìýò ìóóõàé, жишвýýс õàà сàéãүé ë áàéõ ã¿¿ðèéí õî¸ð òàëä á¿ä¿¿í õàäóóõàíäóó öàâ÷èæ áîñãîñîí áàéäàã áîëõè áààз ä¿ðñ ëóãàà àäèë. Õýäèéãýýð õ¿í òºðõòýé õàðàãäàâ÷ áèå ìàõáîäü íü àéõàâòàð õàòóóæñàí ó÷èð ÷àíàæ áîëãîæ àìòàëñàí õîîë óíä õýðýãëýäýãã¿é, õàðèí ºâñ íîãîîíû ¿íäýñ áîëîîä àìüòíû ø¿¿ðõèé ìàõûã ººðèéíõºº ãóÿ, ìîðèíûõîî íóðóóíû çàâñàð õàâ÷óóëæ á¿ëýýñãýýä èäíý. Òýä õàòóóæèë èõò, áîëõè тîëõи ìîðèíûõîî íóðóóíä õàäàãä÷èõñàí ìýò áàéíãà äàâõèæ ÿâíà. Òýä мðèí äýýðýý àâãàé÷óóäûí àäèë õàæóóëäàí ñóóæ ÿâàõ áºãººä ÷èíãýæ ÿâàõäàà äàäàæ ñóðñàí ìîðüòíû ýðäìýý ¿ç¿¿ëíý. Òýä ºäºð øºíèéã ÿëãàëã¿é ìîðèí äýýðýý ºíãºð¿¿ëæ, òýíäýý èäýæ óóæ, àðèëæàà íàéìàà õèéæ, ç¿¿ä íîéðîíäîî ÷ ìîðèíû íàðèéõàí õ¿ç¿¿ã äýðëýí áºõ óíòàæ ÿâíà.“ 400 îíîîñ ºìíº õүмүүс õ¿ííү÷¿¿äèéí òàëààð èéì ë ç¿éë îëæ ìýäñýí àãààä Àììèàíóñ ÷ óäààí íàñàëñàíã¿é áîëîëòîé àæýý. “Pax Romana” áóþó Ðîìûí õýâ ¸ñíû ýíõ æóðàì òîãòíîñîí õýäýí çóóí æèëä äàéòàæ áàéëäàõààñ òºñººðººã¿é õýäèé ÷ äàéíûã ìàðòàæ àìæààä áàéñàí òýðõ¿¿ åðòºíöèéã äàéðëàãà äàéðñàí ìýò áîëñîí àãààä ýä¿ãýý÷èëáýë íýã ë ºäºð ñàíñðûí óóäìààñ äàéñàí ýòãýýä õàëäààð èðüåý ãýæ áîäâîë áèä õýðõýõýý òºñººëººä ¿çýæ áîëíî. Èòãýæ íàéäàæ ÿâäàã õàìãààëàëòûí çýâñýã ìààíü ямàð ч íýмýðãүé áîëîîä îãò ººð åðòºíöººñ õ¿ð÷ èðñýí, õ¿í ãýæ íýðëýõýä áýðõòýé, õýë àìàà ÷ îëîëöîõã¿é òýäãýýð õàëäàí äîâòëîãñäûã õàðààä ë ºã¿¿ëøã¿é æèãøèë çýâ¿¿öýë òºðºõººð ÿàõ ч áèëýý äýý!. Èõ ýçýíò ã¿ðíèé õèë õÿçãààðààñ ýëäýâ öóó ÿðèà äýãäýæ ÿâàí ÿâñààð íèéñëýë õîòîä õ¿ðýâ. Õàà ãàçðûí çýðëýã¿¿äèéã àëü õýäèéí òàíüæ ìýä÷èõýýä õàìæëàãà öýðýã áîëãîæ áàéëäóóëæ ñóð÷èõñàí, ýçýíò ã¿ðíèé ºíöºã áóëàí á¿ðýýñ àâ÷èðñàí áîîë÷óóä ãóäàìæààð íü ã¿éëäýæ, õàðü ãàçðûí õà÷èí ¿çýñãýëýíò áîîë õ¿¿õí¿¿ä äýýäñèéí òàíñàã çîîã, çóãàà öýíãýýã ÷èìýãëýæ àñàí Òèáð ìºðөí äýýðõ èõ õîòûíõîí ýíýõ¿¿ õàëäàí äîâòîëæ èðýãñýä áîë ¿å ¿å ò¿ðýýä èðýõýýð íü áóòöîõè÷îîä äàðàà íü àëáàíäàà àâ÷ öýðýã òàðèà÷èí áîëãîæ ç¿òã¿¿ëäýã тýäãýýð í¿¿äýëëýí ÿâàã÷ зýðëýã îâîã àéìãóóäûí ìóõàð ñîõîð äàâàëãààíààñ íýã ë ººð ç¿éë юм áàéíà шүү ãýäãèéã îéëãîæ ýõýëæýý. Òýäãýýð õàðü õîëûí õ¿ì¿¿ñ ãàçàð õàãàëæ òàðèà òàðüñàíã¿é, îðîí áàéð ãýäãèéã ìýäýõã¿é. Òýäíèéã òýãýõëýýð ÿàæ îðîí ñóóðèí áîëãîõ âý. Òýäýíä õýðýãöýý ãýæ áàéñàíã¿é, õºðºí㺠õîãøèë ãýõ þìã¿é. Þóãààð òýäíèéã òàòàõ âý. Òýäýíä õýë ãýæ áàéñàíã¿é, õàðèí çóãòàæ ÿâàà àìüòàí øèã áîãèíî áîãèíî îãöîì äóó ãàðãàõ àæýý. Òýäíèé ýñðýã Ðîìûí äèïëîìàò àëáàíû óðàí òàíñàã õýë ч õүчиí мөõөсäөíө. Òýä õààíààñ ãàðч èðñíèéã õýí ÷ ¿ë ìýäíý. Òýä ººðñ人 áîë á¿ð ìýäýõã¿é. Íýã ìýäýõýä òýä ãàçàð ñàéã¿é òàðæ, ìÿíãà ìÿíãàí öóñàí ãîëüäðîë á¿õ¿é ýíý ¿åðèéí иõ äàвàëãààã òîãòîîí áàðèõ äàëàí õààëò áàéõã¿é ìýò àæýý. 2. Áóðõíû àâøèã àâñàí îíãîí á¿ñã¿é÷¿¿ä Õ¿ííү÷¿¿äèéí õ¿ð÷ èðñýí åðòºíö áîë øèëæèëòèéí ¿åäýý ÿâæ áàéñàí þì. Ðîì õýäиéãýýð тýíãýðиéí ýзýí Þïèòåð, Гýðýãиéí îõиí тýíãýð Àðòåìèä, ãàëыí áуðõàí Âуëêàí õèéãýýä äàéíû áóðõàí Ìàðñ çýðýã áóðõäûã àëáàí ¸ñîîð ø¿òñýýð áàéсàí õýäèé ÷ Ðîìûí ýçýíò ã¿ðíèé ìàíäàí áàäàð÷ ÿâàõ àóãàà ¿åèéí ýäãýýð øàøíààñ îãò ººð ç¿éëèéã õ¿ì¿¿ñèéí ñýòãýë ç¿ðõ õүсч мөðөөäөж, ø¿òýæ áèøðýõ áîëñíû óëìààñ ýäãýýð õóó÷èí áóðõàä íü ýíýõ¿¿ åðòºíöèéã îðõèõîîð çýõýж áàéсàí öàã àмîé. Эзýíт ãүðíиé õàðьяà àëс äîðíîä íóòàãò ñóóæ àñàí öýðýã äàé÷èä ãýðýë ãýãýýíиé áóðõàí Ìèòðàãèéí ø¿òëýãèéã ºðíºäºä àâ÷èð÷ýý. Òýä öýðãèéí õóàðàíä ñóóæ àõóéäàà ìºíõºä ãèéã¿¿ëýõ ÿëàãäàж äèéëäýøã¿é ãýðýëт íàðûã ø¿òýæ áиøðýõ áîëñîí àæýý. Èíãýñíýýð Ìèòðàä сүсëýõ явäàë ýçýíò ã¿ðýí äàÿàð äýëãýð÷, түүíä ýçýí õààí ÷ ººðºº òàòàãäàí îðæýý. Èîðäàí ãîë äýýðõ öººí á¿ë æ¿¿ä íàðûã çàõèðàí ñóóñàí Ðîìûí àìáàí çàõèðàã÷èéí öýðãèéí æèæèã á¿ëãýýñ èéí íýãýí õà÷èí ìºðãºë Ðîì õ¿ð÷, óëìààð Ãàëëè õ¿ðòýë äýëãýðýýä èõ õîòûí áîð÷óóä, íóòàã îðîíã¿é÷¿¿ä õèéãýýä á¿ð öýðýã äàéчäыã ч òàòæýý. Ýçýíò ã¿ðíèé õèë õÿçãààðûã õүííү íàð äàвж түðýí иðсýí íь òýíãýðèéí ãýñãýýë юм ãýäýã íü òýäíèé òóõàé ñîíññîí á¿õ õ¿íä òîäîðõîé áàéëàà. ͺìðºí èðñýí àþóë ãàìøãèéã ãàãö ýíý òàëààñ íü òàéëáàðëàõ áàñ àðãàã¿é áàéâ. Ãýâ÷ òýíãýð õýíèéã ÷ ÿëãàëã¿é ãýñãýýí öýýðë¿¿ëæýý. Ñàéí, ìóó яëãààãүé ë áүõ юм õ¿ííүчүүäиéí àãò ìîðüäûí òóóðàéä òàëõëàãäàæ, áóðóó íîìòíóóä, õðèñò¿¿ä, ìèòðàãиéí ø¿òëýãтíүүä áîëîí æ¿¿ä, çà òýãýýä õ¿¿õýä øóóõàä, ºâãºä ºòãºñ õýí àëèíã¿é ë àâòàãäàâ. Ðîìûí íýãýí ÿçãóóðòíы çàëóó áýëýâñýí ýõíýð õðèñò ìºðãºëä îðæ, áèáëü ñóäðыí àðèóí ãàçðóóäûã ¿çýõèéã õ¿ñ÷ýý. Ýíý áîë ãàéõìààð åð áóñûí ç¿éë áèø áàéëàà. Ðîìûí ýçýíò ã¿ðíèé õ¿ì¿¿ñ èõ ë áÿäàí ÿâäàã áàéсàí íü íýã ë õýë á¿õ ¿¿ä õààëãûã îíãîéëãîæ, íýã ë ìºí㺠ãàçàð ñàéã¿é õýðýãëýãäýæ áàéñíûõ áºãººä ýíý ã¿ðýíä ðîìûí ýð÷¿¿ä, õ¿¿õí¿¿ä ýëèò õýñãèéã á¿ðä¿¿ëæ, Èñïàíèàð àÿëæ ÿâíà óó, Õàð òýíãèñèéí ýðýãò î÷íî óó ÿëãààã¿é, õàà ч àíõààðàë õ¿íäëýë õ¿ëýýíý ãýäýãò èòãýæ áàéñàí öàã áèëýý. Äóðäñàí áýëýâñýí ýõíýðèéã Ïàóëà õýìýýõ àãààä òàâàí õ¿¿õäèéíõýý íýãèéã àëñûí àÿíä àâ÷ ÿâñàí íü îõèí Þñòîõèóì áàéæýý. Óã ýõíýðèéí õîëûí àÿíû çàìûí õàíü ººðººñ íü íàñààð àõ áóñ ÷ èõèéã ¿çýæ òóóëñàí, õðèñò ìºðãºëèéí íýð õ¿íä á¿õèé íýãýí áàãø áàéâ. Ò¿¿íèéã Õèåðîíèìуñ ãýõ àãààä õðèñò ìºðãºëò ÷èíýýëýã àéëä òºðñºí, Ðîìä ýðäýì íîìä ñóðàëöààä Ìîçåëь ãîë äýýðõ Ðîìûí õàðьяàíы Òðèéð õîòûã çîðüæ ÿâàõäàà ãýëýí áîëæ àìüäðàõààð øèéäýýä Áàãà Àçèàð àÿëàí ÿâæ, áàñ äàÿàí÷ëàí àìüäàð÷ àìæààä ýöýñ ñ¿¿ëä íü Àììèàíóñûí ñóóæ àñàí Àíòèîõèà õîòíîî õ¿ð÷ ñàíâààðòàí áîëæýý. Èéíõ¿¿ ýë õîòîä ãýðýã õ¿í Àììèàíóñ, Дàëìàö íóòãèéí Ñòðèäîíû Õèåðîíèìуñ ãýõ ýíý õî¸ð õ¿í õ¿ííү÷¿¿äèéí àãò ìîðüäûí òºâºð㺺íä ãàçàð äýëõèé äîðãèõûí öàãò èõ àþóìøãèéã àìñ÷ýý. „Эмýãтýé õ¿í áàéðëóóë÷èõìààð ãàçàð ýðæ ÿâòàë ãýíýò ýíä òýíäýýñ áààõàí ýë÷ äîâòîëãîí èðýв. Òýäíèéã èéíõ¿¿ èðмýãö ã¿ðíèé äîðíîä íóòàã òýð àяàðàà ñ¿ðäýí ÷è÷ðýâ. Òýðòýý àëñ Õàð òýíãèñèéí äîðíî ýòãýýä, Äíåñòð ìºðºíä àõóé ìàýîãèéí ãàçàð îðíîîñ ãàðñàí õ¿ííү÷¿¿ä Ẻí áººíººðºº íºìðºí èðæ áóé òóõàé ìýäýýã òýäãýýð ýë÷ àâ÷èðñàí õýðýã. Àçè òèéø íýâòðýõ ¿¿ä õààëãà áîëñîí тýð íóòàãò Èõ Àëåêñàíäðûí áàéãóóëñàí áýõëýëò¿¿ä íàðàí æàðãàõ ç¿ãèéí îðíóóäûã äýýðýì÷ òîíóóë÷äûí ñ¿ðãýýñ õàìãààëæ, Êàâêàçûí öàâ÷èì óóëñ ÷ ìºí õàëõàâ÷ áîëæ èðñýí áèëýý. Ãýâ÷ äîãшиí сүðтýé ìîðüäîî óíàñàí õ¿ííү÷¿¿ä òàë òàë ðóóãàà ¿ñ÷èæ, àëëàãà òàëëàãûí àþóìøèãò ¿éëèéí ¿ðýý õàà ñàéã¿é òàðüñààð àяëàí ÿâæ áóé àæ. Òýð öàã Ðîìûí èõ öýðýã äîòîîäûí èðãýíèé äàéíä òàòàãäàí îðæ өөð тиéш àíõààðàë õàíäууëàõ áîëîмж муутàé áàéсàí ¿å áиëýý.“ õýìýýæýý. ĺðºâä¿ãýýð çóóíû үåиéí ãýãýýíòí¿¿äèéí äîòîð ñ¿ìèéí èõ áàãø, ýðäýìò õ¿í ãýãäýæ áàéñàí òýðáýýð çóðãààí çóóíû íàñòàé öàéç áýõëýëò¿¿äèéí áàò áýõ àвтàãäàшãүéä èòãýæ áàéâ. Òýðýýð Ãàçàð äóíäûí òýíãèñ õàвиéí ñî¸ëûí äàâóó õ¿÷ õèéãýýä ººðèéí áèåýð ñóð÷ ìýäñýí ç¿éë, ººðèéíõ íü íîìûí ñàíä õóðèìòëàãäсàí èõ ìýäëýã óõààíû á¿òýýë, ººðèéíõºº ñóðãàæ íîìëîж áàéñàí õèéãýýä áè÷èæ òóóðâèñàí á¿õýí ¿õýøã¿é ìºíõ ãýäýãт áàò èòãýæ áàéâ. Òýðáýýð áîëæ áóé ¿éë ÿâäëûã õүмүүс ÿàãààä ÷ óõàæ îéëãîæ ÷àäàõã¿é áàéñíû ãýð÷, àéäàñ õ¿éäýñт àвтàãäàж, õýìæýýëøã¿é çîâëîí тîõиîëäîж, ÿàõ ÷ ó÷ðàà îëîõîî áîëüж óéìàð÷ ¿éìýðсýí öàãèéí ãîë ãýð÷ íь áàéëàà. „Ис¿с тýäãýýð зуéãууë àмьтсыã Ðîìûí ã¿ðíýýñ õîë áàéëãàõ áîëòóãàé. Яàãààä ÷ õ¿ð÷ ÷àäàõã¿é äýý ãýõýýð ãàçàð îðîíä ÷ õүðтýë òýä õ¿ðýýä î÷èæ áàéëàà. Òóéëûí õóðäàí ãàâøãàé ó÷èð àëèâàà õýë ìýäýý, äàì ÿðèà áóñàä ãàçàð îðîíä õ¿ð÷ àìæèõààñ óðüòààä ë тýä î÷чиõсîí áàéäàã áàéëàà. Øàøèí ìºðãºë òýäíèé õóâüä þó ÷ áèø, òýäýíä ººðñäºä íü òèéì þì áàéõã¿é. Òýä íàñòàí áóóðàéã ÷, íÿëõ áàë÷èðûã ÷ ¿ë õýëòð¿¿ëíý. ĺíãºæ ìýíäýëñýí íÿëçðàé àìüòíûã ÷ ¿õýë ð¿¿ èëãýýíý. Ãýòýë õººðõèé òýð íÿëõ àìüòà