ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠳᠥᠷᠪᠡ᠂ 《ᠮᠢᠩᠭ᠎ᠠ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠰᠥᠨᠢ ᠶᠢᠨ ᠦᠯᠢᠭᠡᠷ》 （ᠰᠣᠩᠭᠤᠳᠠᠭ ᠵᠣᠬᠢᠶᠠᠯ） （ᠺᠢᠷᠢᠯ） .pdf

МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 349 юм бол үхлээс аврагөдана. Хийхгүй бол хаандаа аваачиж алуулна. ” гэжээ . Ала-ад-ди- мөнөөхөн суулгыг зөөж өгсөнд дотор нь бааж , “Май баас аваачиж хая!”гэхэд нь баасыг аваачиж хаяваас тэр лам : “Ай хөвгүүн чи, их нигүүлсэнгүй болтугай!” гэжээ . Гэтэл нөгөө эмгэн Ала-ад-диныг харж “Чи юунд сүмийн ажил хийхгүй байна?” гэхэд нь “Би ийм олон ажил яахин кэрэг хийж чадах билээ?” гэсэнд эмгэн “Ухаан муут чамайг гагцхүү ажил хийлгэхийн тул авчирсан билээ” гээд ай хөвгүүн чи энэ ттаягийг авч гадгаш гаря энэ хотын карга ялгагч түшмэдийн дайралдахаар “Зовлон тонилгогч ихсийн тусын тул сүмд очиж ажил хийгтүн!” гээд үг зөрөхгүй бол нь улаан буудай шигшүүлж , зааруулж боов хийлгэгтүн, тэр хүн эсэргүүвэл нь хэний ч хамаагүй занчигтун!” гэжээ . Ала-ад-дин за гэж түүнээс хойш арван долоон жил их ба бага хүнийг ийнхүү албадан ажил хийлгэх болжээ . Нэг өдөр сүмд очиж байтал эмгэн орж ирээд “Чи энэ сүмээс одоо зайлагтун” гэхэд нь “хаашаа ” гэсэнд “Цайыныб газар буюу таньдаг МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 350 айлдаа очиж хоногтун!” гэсэнд “Юуны учир чи намайн ийнхүү сзмээс хөөнөм!” гэхэп “Энэ хотын хаан Юханнын охин Хусх мариан сүмд морилон ирэх тул замд нь боловч саад болон сууж байж болохгүй ” гэжээ . Ала-ад-дин босож, тэндээс гарч явах гэж байгаа хүний дүр үзүүлэвч дотроо: “Эндхийн хааны охин манай газрын хүүхнүүдэс сайханюм бол уу? Би үзэхээс нааү эндээс явахгүй ” гэж бодоод сүм руу харсан цонх э бүхий нэг өрөөнп орж нуугдав. Гэнэт харваас үүлний цаанаас бултаах саран мэт сайхан хүүхэн харагвах тул Ала-ад-дин хараад өөрийн эрхгүй мянгантаа санаа алдав. Бас хааны охин лугаа хамь нэгэн хүүхэн байв. Хааны охин нөгөө хүүхэнд хандаж: “Ай Зубейда чи миний сэтгэлийг хөгжөөж өгнө үү?” гэхэд нь харваас өөрийн нь эхнэр, мөнөөхөн үхсэн ятгачин Зубейда мөн ажээ .Хааны охин: “За бидэнд ятгадаж өгөөч!” гэсэнд Зубейда : “Чи амласнаа биелүүлж _ миний хүссэнийг гүйцэтгэхээс нааш би ятгадахгүй” гэхэд нь “Би юу амласан билээ?”гэсэнд “Миний эр нөхөр хамгийн үнэнч МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 351 шудрага мэнгэт Ала-ад-динтай намайш уулзууна гэсэн шүү дээ” гэжээ . Хааны охин : “Ай Зубейда , эр нөхөр Ала- ад-динтайнааг амттайхан учрахын тул сайхан хөгжим дарж өгнө үү! ” гэхэд нь “Тэр одоо хаана байна” гэсэнд “Энэ хажуугийн өрөөнд бидний яриаг чагнаж байгаа биз ээ” гэжээ . Зубейда ятга хөгжим тарсанд чулаан хана туурга боловч бүжигдэх мэт болсоэн бөгөөд Ала-дадины сэтгэлийг учран мөнөөхөн өрөөнөөс ухасхийн гарч ирээд эхнэр ятгасни Зубейдаг тэврэн авлаа . Зубейда эр нөхрөө хоёул ухаан алдан унсанд Хусг Мариан сарнай цэцгийн ус шүршиж сэргээгээд “Аллах тэнгэр та хоёрг нийлүүлжээ” гэсэнд Ала-ад-дин “Хатагтай таны хайрын сэтгэийн ач” гэж хэлээд Зубейдад : “Зубейда чи нас бараад , бид чамайг газарт булсан биш билүү?” гэсэнд “Аяа , нрёнтон минь би үхсэн биш , би°идийн төрлийн нэг хий юм бнамайш хулгайлсан бөгөөд тэр оршуулдаг чинь минй дүрийг шингээсэн хий юм бөгөөд мөнөөхөн булшнаас сугаран гарч энд ирж Хусн мариан хатагтайд зарцлагдахаар эгэж иржээ . МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 352 Тэгэхэд би чих дүлийрэм их дуу сонсож , нүдээ нээтэл хааны охин хусн Марины дэргэд ирсэн байжээ . “Чи намайгш юуны учир авчрав гэсэнд “Би чиний эр нөхөрт мэнгэт Ала-ад-динтай нийлэхийн учир чамайг авчруулав. Ай Зубейда минь ээ, би түүний өөр нэг эхнэр болохыг хүснэм” гэсэнд “Хатагтай минь ээ, тэгвэл миний эр нөхөр хаа байн .” гжэ асуутал:Хусн Мариан өгүүлрүүн:”Ала- ад-динд Аллахтэнгэрээс заяасан тусга нэгэн хувь тавилантай . Тэр хувь тавилан нь биеэр эдэлж гүйцэтгэхийн цагт өөрийн биеэр энэ газар зайлшгүй ирэх тул тэр цагт бид гурав нэгэн дор цуглан аялгуут сайхан хөгжим дууны эгшигт амран жаргах болно” гэсэн билээ . Тэгээд “ бид гурав энэ сүм дор нүүр учрах цагийг хүлээсээх эдүгээ болсон минь энэ билээ” гэжээ . Хусн Мариан , Ала-ад-динд хандаж Аяа-ноён Ала-ад-дин аа! Би чиний гэргий болохыг хүсвээс чи зөвшөөрөх үү Хэмээсэнд “Ай хатагтай минь ээ, лал хүн бүлгээ . та болбоос Христос шашинтай ажээ . Тэгэхээр бид ячахин нийлэх билэээ . Өи арван найман МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 353 жил лалын шажин шүтсэн лалын эсрэг ямар ч шажинд ороогүй хүн” гэхэд нь “Ая хатагта минь би ямар ч гэсэн нцутаг гаар явахыг хүснэ ” гэсэнд Хусн Мариан өгүүлрүүн: “Чи ямарц нэгэн үйл бүтээх тавилантайгий чин би хараад мэдсэн юм . Аллах тэнгэр чамайг ивгээх болтгай! Чиний хүү Аслан нэрд Јараад одоо халифын дэргэд чиний суудалд сууж буйэ Тэр хөвгүүн одоо нэгэнт арюан найман нас хүрчээ . Үнэн юм худал хуурмагыг ялж Халифын эд юмсыг чухам хэн авсныг тэнгэро бірхан ялган өгчээ . тэр эд юмсйыг авсан хулгайч Ахмед Камаким одо гянданд гав гинжтэй сууж буй гэж мэдтүгэй. Тэр тампуутай эрдэнийн чулууг би илгээж чиний дэлгүүрт тавьсаан тэр хөлөг онгоцны ахмадыг би илгээсэн гэж амэдтүгэй! Тэр ахмад над сэтгэлтэй болоод хүслийг хангах гэ ирсэнд “За тэгвэл чи, мөнөөхөн эрдэнийг чулууг олж эзний хамт авчирч өгсөн цагт надтай хүслийг хангах болно” гэж би хэлсэн гэж мэдтүгэй! Би түүнд зуун тампуу мөнгө өгч худалдаачин дүртэй болгож яювуулсан гэж мэдтүгэй! Чиний хамт МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 354 ирсэн дөчин худалдаачны толгойг ач чиний ээлж болоход би тэр эмгэнийг явуулсан гэж мэдтүгэй! Гэхэд нь Ала-ад-дин “Чиний энэ үйдлсэн болүгоныг Аллах тэнгэр ивгээх болтугай!” гэжээ . Хусн Мариан Ала- ад-дины өршөөлөөр дахин лалын шашиндп орж түүний хэлсэн үнэн болохыг Ала-ад-дин мэдээд “Тэр эрдэнийн чулу ямар ид шидтэй хийгээд хаанас олсныг ярьж өгнө үү?” гэсэнд хусн марин өгүүлрүүн: “Энэ чуууг нэг зоориноос авсан бөгөөд таван талд нь тус бүрд нь нэг нэг ид шидтэй нгэшэн цагт бидэнд хэрэг болно! Миний эгэн эх аливаа далд зоориноос эд агуурё авч ч аддаг шидтэй төлөгчин эмгэн байсан бөгөөд энэ чулууг нэгэн булгшнаас авчээ . Би бие өсөж арван дөрвөн нас хүрсэнд евангелийн судар, лалын судар, нэг зүйл Коран судар мэт дөрюөн судар уншиж Мухаммелд хэмээн нэг нэрэнд онц шүтэж лалын шаижнд ороод их Аллахаас өөр тэнгэр бурханд хүн мөргөх ёсгүй . Сайн хүмүүст лалын шашинаас өөр ямар ч шажин хэрэггүй гэж би бат итгэсэн билээ . МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 355 Миний эмэг эх өвчлөөд эрдэнийн чулууг над бэлэг болгон өгөхдөө энэ бол таван янзын ид шидтэй чулуу шүү гэж хэлж өгсөн юм Эмэг эхийн нас барахын өмөн манай эцэг : “За чи, элсэн самбарт зурж миний үйлс хэр бүтэх нь вэ, над ямар тотгор тохиолдохыг мэргэлэгтүн!” гэхэд нь эмэг эх : “Аяа чи Аль-Искандари балгадын алагдсан олзны хүний гарт үхэх тавилантай юм” байна гэж мэргэлжээ . тэгэхлээр нь миний эцэг тэр газкраас ирсэн олзны хүн болгоныг алахаар шийдээд, энэ туай мөнөөхөн хөлөг онгоцны ахмадад дуулгаж: “Чи зам зууртаа лалын шажинтны хөлөг онгоц дайралдвал уулгалан орж, Аль-Искандари балгадын хүн байвал эсвэл алж , эсвэл нааш авчирч бай!” гэсэнд тэр ахмап эцгийн зарлгийг мөрдөж үснээсээ олон хүнийг алсан даа”Хожим эмэг эх насан өөд болж, би хувь заяагаа элсэн самбартаа курж хэн ямар хүнтэй гэрлэхийг мэлгэвэлээс “Мэнгэт Ал-ад-дин нэртэй нэгэн үнэнч шудрага хүнтэй нийлэх хувьтай байжээ . Тэгээд чамтай учран золгох энэ мөчийг хүртэл хүсэн хүлээж байсан минь энэ МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 356 билээ” гэжээ . Ала-ад-дин хааны охинт®й гэрлээд түүнд: “Би одоо орон нутагтаа очмоор байна” гэхэд нь хусн Мариан “За тэгвэл нааш ир!” гэж хөтлөн нгэн өрөөнд нууж орхиод эцэг дээрээ очвол “ОХин минь би өнөөдөр нэг л сэтгэл тавгүй байна . Ааьтайгаа сууж дарё уу” гэсэнд охин сууж дарс авчруулаад аягалан согтоогоод аяга дор унтуулах эм хийж бүрмөсөг ухаангүй болгоод , Ала- ад-динд гүйн очиж “Чиний дайсан цухаангүй хэвтэж байна. Одоо чи яаваас яатугай” гэж хөтлө- очвоос Ала-ад-дин хааны гарыг хүлж орхиод согтууг гаргах эм өгсөнд хаан сэрж харвал Ала-ад-дин , Хусн Мариан хоёр цээжин дээр нь суусаныг мэдээд : “Охиныг минь яаж байгаа чинь энэ вэ?” гэхэлд нь Хусн мариан : “Чи миний эцэг үнэхээр мөн бол лалын шижинд дагаар орогтун . Би лал мөргөлтэй болов. худал хуурмаг ёсоор огоорч үнэн мөнийн ёсонл орж, ертөнцийн эзлэгч Аллах тэнгэрийг бүрэн бишрэн одоо ба хойшид лалын шажины эсрэг ямарч шаижнд дэгээр орохгүй болов. хэрэв чи дагаьвал дураараа байх МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 357 бөгөөд эс дагавал амьд гарахгүй болно” гэлээ . Ала-ад-дин ч бас ятгасанд хаан эс дагасанд Ала-ад-дин хутга гаргаж хоолойг огтлоод энэ болсон хэргийг бичиж духан дээр нь нааж орхин үнэтэй цэнэтэй эд юмсы авч шилтгээнээс гарч сүмд оров. Хусн мариан мөнөөхөн эрдэнийн чулууг гаргаж модон хуй зурсан нэг талыг тарнидаж шившсэнд гэнэт модон хуй тэдний өмнө гарч ирэв. Хааны охин: Ала-ад- дин , Зубейда гурав түүнд сууж, “Биднийг аваад нисэгтүн” гэсэнд дээү хөөрөхн нисжээ . Яван явсаар нэгэн ургамал амьтангүй хөндийд ирээд мөнөөхөн модон хуй зургийг доош харуулан газарт булж ирлээ . Хусн мариан эрдэнийн чулууны асрын зурагтай талыг шрж “Энэ хөндийд асар өргөө босгогтун” гэсэнд асар майхан босож тэд орж суув. Тэр хөндий ургамал үсгүй цөл газар байжээ . Хусн мариан эрдэнийн чулууны дөрвөн талыг тэнгэр өөд харуулж “Энэ гакар ногоон мод ургаж тэнгэис далай урс!” гэж шившсэнд мод ургаж тэнгис далай давалгаалсанд цангасан газар усааро ундаалав. МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 358 Хааны охин бас эрдэнийн чулууныхаа хоолны зурагтай бас гурван талыг тэнгэрт харуулж сайхан хоол унд би й болгогтун! Гэсэнд сайхан хоол унд бий болж, тэр гурав идэж ууж баясан наргив. Энэ үес мөнөөхөн хааны хөвгүүн хуантайз бээр хаан эцгээ сэрээхээр орсонд алагдаж духан дээр нь наасан бичгээс учрыг мэдэд Хусн Марианыг эрээд олсонгүй сүмийн эмгэнээс асуувал өчигдөр явсан гэжээ . хуантьайз цэргүүд дээр яаран очиж: “Мориндоо мордогтун” гээд уг босон учрыг зарлан мэдэгдээд тэднгий хойноос нэхэн хөөж нэг их хөндийд барьсан тэдний асар бмайханд ойртон очоод Хусн Мариан босож харваас тэнгэрийн хаяанд улаан тоос татаж ойртон ойртсоор гэнэт хаан хүү хуантайз цэргийн хамт давхилдан “Биднийг нэхэн хөөж явахад чи хаашаа гарах юм бэ?” гэж хашгиран явлаа . Хааны охин Ала- ад-динаас “Чи байлдахдаа хэр бэ?” гэсэнд Ала-ад-дин “Ай би илд жад эдэлж мэдэхгүй дархи шиг хүн дээ” гэжээ . Хусн мариан эрдэнийн чулууг гарган морин уцэргийн МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 359 зурагта© талыг шивсэнд цөл өдий төдий морин цээг бий болж байлдаад нэхсэн хуантайзын цэргийг үй цохиж үлдсэнийг зугтаалгав. Тэндээс хусн мариан Ала-ад-диныг Киар орох уу, Аль- Искандари орох уу? Гэсэнд Ала-ад- дин Лаь-Искандари орно гэсэнд гурвул модон хуй дотор сууж шившээд нисэн хөөрч нүд ирмэхийн зуур Аль- Искандарид балгад орв. Ала-ад-дин хааны охиныг агуйд хийж явуж хцвас олж ирж өмсөөд дагуулан мөнөөхөн наймаа хийж байсан өрөөнд аваачиж, хоо унд авчрахаар гартад Багдадын Ахмед-ад-Данаф лугаа уулзсанд Данаф баярлан золгож тэврээд “Морилон орогтун ” гээд түүний хүү Аслан мэнд сайхан өсөөд ооо хорин нас хүрсэн гэж баяртай мэдээ дуулгав. Ала- ад-дин бас өөрийн намтрыг эхнээс нь адагт хүртэлд нэг нэггүй ярьсанд Данаф ихэд гайхав. Тэр шөнө тэндээ хонож маргааш өгдөө нь Ала-ад-дин мөнөөхөн наймааны газраа зараад үлдсэн юмаа дайж өгвөөс Данаф, “За одоо Халиф ирж уулз” гэсэн гэхэд нь “Аола-ад-дин : “Би урьдаар Киар орж ааьв МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 360 ээжийн амар мэндийг мэдье” гэжээ . Тэндээс цөм модон хуйд орж Киар ороод өөрийн гэр байдаг Шар гудамжинд буугаад хашааныхаа үүдийг дэлдсэнд эх нь “Хайрт хүүгээ сураггүй алсдан атал хэн хаалга дэлдэв?” гэхэд нь “Ала-ад-дин байна! ” гэсэнд эцэг эх нь гарч ирээд ухаангүй тэврэн авлаа . Ала-ад-дин эхнэрээ юмтайгаа авчирч оруулаад бас „анафыбг дагуулан ирэв. Тэд гурав хоног амраад Ала-ад- дин “Одоо Багдад балгад орно гэсэнд эцэг нь “Хүү минь одоо яваад юу хийхэв” гэхэд нь “Би Аслан хүүтэйгээ заавал уулзана” гээд эцэг эхээ авч цөм Багдад балгад орлоо . Ахмед – ад-Данаф Халифт бараалхан Ала-ад-дин ирснийг дуулгаад түүний намтар түүхийг ярьсанд Халиф ихэд баярлан Аслангийн хамт тосож авахаар гарлаа . Халиф , Ала-ад-диныг тэврэн золгоод хулгайч Ахмед Камакимиг авчраад “аяа Ала-ад-дин минь чамайш хөөдсөн хүн энэ дээ” гэхэд нь Ала-ад-дин сэлэм гаргаж хулгайч Камакимийн толгойг авав. Халиф тэр дороо Ала-ад-дины хурим найр хийж шүүхийн хийгээд МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 361 гэрчийн этгээдүүтэй хуснг Мариантай ураг барилдав. Ала-ад-дин хааны охниыд орж үзвэл нүхлээгүй сувд байлаа . Халиф Асланг жаран цэргийн тэргүүн болгож , үлэгсдийг цөмийг гоё хувцас тэргүүтнээр хишиг хүртээсэн бөгөөд тэр жаргалыг хаслагч хурал чуулганыг цүүлдүүлэгч , орд харшийг хоосруулагч , буош бумбг дүүргэгч үхлийг иртэл сайхан жарган суужээ . Өгүүлэх нь : Урьд эрт цагт атар газрын цэуэг шиг гурван охинтой, арван тавны сар шиг хүүтэй нэг их хаан байжээ . Нэгэн өдөр хааны ширэндээ залран суувал гурван өвгөн орж ирсний нэг нь алтан тогос, нөгөө эь зэс гуурс, нэг нь хар зандан сийлбэр морь барьжээ . хаан: “За наадуул чинь яадаг юу юм?” гэж асуухад тогос барьсан хүн өгүүлрүүн: “Миний тогос яг шөнө дунд, яг үд дунд болоход далавчаа дэлгэн донгоддог юм” гэжээ. Зэс гуурс авчирсан хүн “Энэ гуурсыг хэрмийн х алган дээр тавьж орхивоос худЈайч орж ирэхэ өөрөө хашгитря гараа нь бариад авдаг юм” гэжээ . Хаан “За би шалгаж үзэж байж л шагнана даа” гээд үзвээс тогос нь хэлсэн ёсоор МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 362 донгодож , гуурч нь мөн хэлсэн ёсоор хүнгэнэх ажээ .хаан, за та хоёр надаас юу хүснэм? Гэсэнд бид хоёрт нэг нэг охиноо гэргий болгон хайрла! Гэжээ . Нөгөө хар зандан морины эзэн : “Ай цагийг эзэлсэн хаан, миний хоёр нөхрийг шагнасны адил намайш шагнана уу?” гэсэнд чиний авчирсан нь ямар ид шидтэй болохыг урьдаар үзнэ гэсэнд хаан хөвгүүн ирж : “Аав аа, би энэ морийг унаж үзье г гэхэд нь хаан ай хүү минь тэг тэг!” гэжээ . Хааан хөвгүүн моринл мордож аярахан павирсанд эс хөдлөх тул ай өвгөн, чиний хэлдэг аль вэ?гэхэд өвгөн очиж нэгэн сэнс байхыг зааж, үүнийг эргүүлэгтүн! гэжээ Хаан хөвгүүнийг – мөнөөхөн сэнсийг эргүүлбээс морин үүл өөд нисэн далд орлоо . хаан хөвгүүн ихэд сандарч ай тэр муу өвгөн намайг алах санаатай залиласан байжээ . Их Аллахаас өөр хүчтэй үгүй билээ гэж гаслан гаслан байлаа . Хаан хөвгүшн гайхсан дэмий л морины хүзүүг илж үзтэл зөв талын дор нэг тахиан толгой мэд бөөрөнхий юм байхыг ажваас бас буруу талын хаан дор байх ажээ . Зөв талыг МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 363 эргийн толгойг эргүүлж үзьвэл морины улам хурдлан дээш нисэх тул орхиж буруу талынхныгш өргүүлбээс морин ажмаар дорогшлолоо … Хаан хөвгүүн үүнийг үзээд туйлын баярлаж ийм сайхан хишиг хүртээж үхлийн аюулаас аврав гэж Аллаха¤ залбиран газарт буухыг хүссэнгзй морины жолоог дуртай тийш залж дор жирэлзэн өнгөрөх газар дэлхийг сонирхон явжээ . Тийнхүү урь¤ хожид дуулаагүй, үзээгүй ор®н газар , хот балгадууд дээгүүр хачирхан явтал ногоон цэцэрлэг мод, шуудуу суьгийн дунд үзэгдэх нэгэн тансаг сайхан балгадыг хараадп : Энэ ямар улиралтай , ямар хот м бол? гэж түүний дээгүүр баруунаасс зүүн , зүүнээс баруун умраас өмнө хэрэн хэрэн ниссээр байтал өдөр өнгөрч наран жаргах дөхжээ . “Эндээс өөр хонох сйан газар үгүй буй заа. Би энэ хотод хоноод маргааш өглөө эр босон нутагтаа харьж энэ үзсэнээс эцэг эхдээ ярья” гэж бодоод морь , биедээ аюцулгүй газар хайваас зузаан хэрмэн хашаатай , тэнгэр тулам өндөр сайхан орд харш байх тул энэ хамгийн МЯНГА НЭГЭН ШӨНИЙН ҮЛГЭР 364 сайнгазар гэж шийдээд морины эргийн толгойг эргүүлж яг ордны дээвэр дээр буув. Хаан хөвгүүн мориноос бууж тойрч хараад Аллахыг магтан “Аяа үнэхээр үүнийг хийсэн хүн туйлын уран хүн ажээ . Аллах өршөөж , маргааш нутагтаа