2. ᠮᠠᠮᠤ ᠨᠠᠰᠢ ᠢᠷ᠎ᠡ 《ᠠᠪᠤ ᠴᠡᠴᠡᠷᠯᠢᠭ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠭᠰᠠᠨ ᠨᠢ》 ᠳ᠋᠊ ᠭᠠᠷᠮ᠎ᠠ .pdf

2 . Ма а му у на а ш ир Хо р во о дэлх ий дээр гайх алтай цэцэр лэг байх юм даа. Дээр ү ед сү ү то сны заво д байгаадо р х иж х аягдсан х у у чин байшингийн бу ланд х ү ү х дийн нэгэн му ндаг « цэцэр лэг» ажиллаж байв. Хо г шо р о о г нь гялалзтал цэвэр лэчих сэн тэр байшингийн о р о нцо гт но го о дэвсэж,х ү ү х дү ү д маш жу р амтай су у цгаажээ. Ханан дээр « Мааму у нааш ир » гэсэн бичиг байгаа нь яах ар гагү й х ү ү х дү ү дийг у р ьсан у р илгабо ло лто й. Шир ээний о р о нд цагаан х айр цаг тавиад яагаад ч юм, тү ү х ийн багш Ёх амсү р эн гу айг ду у р иан нү дний шил зү ү ж Чимгээ х ү ү х дү ү дэд ду у зааж A байлаа. Чимгээ цэцэр лэгийнбагш юмсанж. / Ер нь Чимгээ багш бо ло х ду р тай, бага ангийнх ны х ичээл давту у лах бо лбо л х амгийн тү р ү ү н« би» гэж гар аа ө р гө нө То гло х до о багш бо лно . Эмээгийн юм о ёх до о зү ү дэг нү дний шилийг зү ү ж, дү ү нар аа гэр ийнх о ймо р т су у лгаж байгаад: -За х ү ү х дү ү д ээ! Өнө ө дө р бид эр тний у лс Вавило ны ту х ай ү зэцгээе! гэж эх элнэ. Сү ү лчийн шалгалт ду у саж байх ад х эдэн жаал ангидаа ү лдээд зу ных аа амр алтаар ямар му ндагү йлс бү тээх ту х ай яр ьж байв. -Би но го о н дээр ажиллана. Яадаг юм, му у сайн х о р х о й шавьжтай дайн зар лана. Тэгээд тө мс,байцааг ёсто й сү р у р гу у лна (сү р тэй гэх гэсэн бо ло лто й), намар бо ло х о о р х у у х у р ааж аваад шагну у лна гэж То го о х элэв. -Тэгвэл би аду у маллана. Эмнэг даага су р гана. -Би тэгвэл бар илгад ажилладаг юм бил ү ү . Ар ван х о ёр то й, жаах ан байна гээд авах гү й бо ло ву у ? -За яах ав, ээж намайг х ааш нь ч яву у лах гү й дү ү г х ар у у лна гэсэн.Би гэр тээ л.гэж Чимгээу р амгү й х элэв. -Зу нжингаа юу ? гэж Баяр аа гайх ав. -Тиймээ, зу нжингаа гэж Чимгээ санаа алдав. То го о : -Тэгвэл ингэе. Чи ч аду у нд явах гү й, би ч но го о н дээр о чих гү й, Баяр аа ч бар илгадааажиллах гү й, цө мө ө р ө ө х ү ү х дийн цэцэр лэг байгу у лъя! гээд сайх ан юм бо дсо ндо о инээд алдлаа. -Цэцэр лэг байгу у лах аа? -Тийм цэцэр лэг. Хар л даа, су мын тө в ганц цэцэр лэгтэй бо ло х о о р х ичнээн х ү ү х эд аавээжийнх ээ ажилд саад х ийж байна? Тэдэнд ту салъя! -Зө в! Яг тэгье. о до о х о н явж байр о лъё. Тэгээд л х ү ү х дү ү дийг аваачаад байя. - Хү ү х дү ү д ээ! Энэ бо л ну у ц.Бид дө р вө ө с ө ө р х эн ч мэдэх ёсгү й. Тэгээд цэцэр лэгээ « Дү үнар аа аср ах бү лэг» гэж нэр лэе. Л Цэцэр лэг, гэдэг чинь о ло н х ү ү х эд цу глар ах юм бо ло х о о р бас идэх у у х юм, о р о н байр гээд л о ло н юм х эр эгтэй бо лно шү ү дээ. Тү ү нийг эх лээд о лъё, байр аацэвэр лэе гэж Чимгээ санал гар гав. Ингээд л « дү ү нар аа аср ах бү лэг» байгу у лагдсан юм даа. Чимгээ ингэж багш бо ло в. Байшингийн нө гө ө ө р ө ө нд цагаан малгай ө мссө н нэг жаал бяслагзү сэж су у в. Яг л то го о ч шиг, тү ү ний эр гэн то йр о нд х айр цаг саван дээр х ү ү х дү ү дийн гэр ээсээ авчир сан ө р ө м, бяслаг, аар у у л, бо о р цо г тавиастай байв. Гайх алтай нь, То го о гийн ам маш завгү й идэж байлаа. Энэ бо л То го о то го о ч! То го о цэцэр лэг санаачилсан бо ло х о о р о о эндх ийн дар га бо ло в. Дар га бө гө ө д то го о ч То го огэх лээр х ү ү х дү ү дийн инээд их эд х ү р дэг билээ. Ер нь То го о мө р ө ө дө х ду р тай, юм бо лго нд гайх аж явдаг х ү ү х эд байв. Хү нд яр ьдаггү йбо ло х о о с биш со нсво о с элэг х ө шмө ө р со нин гэнэн явдал То го о д маш о ло н то х ио лдсо н у даатай. Жишээ нь л ө чигдр ийн то го р у у ны явдал байна. Тү ү нийг бо л ер дийн нэг саваагү й зангаасаах ийсэн юм биш. До ту у р байр ны х ү ү х дү ү дийн дээлийн нэг х анцу йг у яж, тү ү ндээ мо д шу р гу у лаад то го р у у бо ло н то гло х ыг То го о х ар сан билзэ. Тэгээд л х ү н ер нь цэцэр лэгийг нь юугэж яр ьж байгааг о гт танигдах гү й мэдэх ийн далимаар то го р у у бо лж о чво л яадаг бо л гэж ү зэх гэжээ. Хү н бү р мо р индо о зө в талаас нь мо р ддо г байх ад То го о « Бу р у у талаас нь бо ло х гү й юм бо л у у »гэж бо до х жишээтэй. Баяр аа у счин бо ло в. Гэр ээсээ х о ёр ду гу йнд бэх элсэн мө р ө вчтэй тэр гээ авчир лаа. Ер нь Баяр аа у с зө ө х ду р тай, го л нь тэр эг дар х лах ду р тай. Тэр , тэр гийг юу гаар чх ийж чадна. То м машины х о ёр ар аа л байвал бо ло х нь тэр . Бас ө вө л цана, чар га дар х ална. Баяр аа у с авчир ч тү ү гээр нь Чимгээ х ү ү х дү ү дийн нү ү р ийг у гаана. Хар ин Сү х ээ манаачбо лло о . Цэцэр лэг нь ну у ц газар байр ласан бо ло х о о р х авийн амьтанд мэдэгдэх ээс сэр гийлж Сү х ээ ну р сан х анынх аа нэгтээ ёсто й л A х илийн х ар у у лч шиг нү д цавчих гү й манаж байв. Энэажил х ар ин / Сү х ээд ер таар сангү й. Сү х ээ у г нь тамир чин бо ло х ду р тай юмсанж. Ямагт тэр гү йх юм у у , х ар айж явах , х аданд ямаа шиг асах ду р тайг яана. То лго й нь го л тө лө в шо р о обо лсо н явна. Энэ бо л зү лгэн дээр гимнастик бу юу бие х алаах дасгал х ийснийх юм. Сү х ээд нээр ээ л манаач то х ир со нгү й. Цэцэр лэгийн х ичээл эх лээд таван ч мину т бо ло о гү йбайтал Сү х ээ тү гшү ү р зар лав. Чимгээ х ү ү х дү ү дийн ду у г намдааж, у санд явсан Баяр аа айх даа газар у наж, цэцэр лэгийн дар га То го о нэг то м х айр цаг у р у у цээжээр ээ шу р галаа. Тэгтэлаймаар юм ер биш, ер дө ө л х о ёр ямаа бэлчиж явах даа х ана шө р гө ө сө н юмсанж. Дар аа нь ту н у дах гү й Сү х ээ дах ин тү гшү ү р зар лав. Тэгсэн чинь мань Сү х ээ нэг х эдгэний далавчин дээр ээсбар ьж дү нгэнү ү лсээр о р ж ир эв. -За бо лио ч дээ. Ямар тэнэг юм бэ? Хү н х ичээл заалгах гү й гэж Чимгээ у у р лав. Сү х ээ чинээсээр гар лаа. Дар аа нь Сү х ээ ну р сан х ананы нэгтээгээс дө р вө н х ар х о р х о й бар ьж тү ү нийгээ лаазанд х ийгээд х эр х эн тэдгээр амьтад гар ах гэж ядаж байгааг х ар ах аарто х ито йх о н су у в. Өнө ө дө р х ү ү х дү ү д гэнэт алга бо лцго о со н ту л эх эцгү ү д бас л эр элд гар лаа. Тэгэх дээбү гдээр ээ явсангү й. До ло о н настай Жар гал, зу р гаан настай Эр дэнэ х о ёр ын аав ээж нэг юм гадар ласан ту л явсангү й. Аав ээж нар ах иад х ашаа х о р о о г нэгжиж, айлын амбаар савыг нижигнү ү лэв. Ер тэдэндх ү ү х дү ү дийг ямар нэг сах илгагү й х ү ү х эд у р у у татаж байгаа мэт бо до гдсо о р байлаа. -Хэр эв тэр му у сайн ту р сгу у дыг бар ьж авдаг юм бо л ганц сайн х ашр аая байз! гэж зар им ньу у р лан х элж байв. Дө р вө н х о р х о йных о о дээр ээс бас нэг чийгийн у лаан нэмж х ийгээд Сү х ээ ү нэх ээр нэг сэтгэлнь сэр гэсэн мэт х ар саар су у в. Яг энэ ү ед х о ёр х ү ү х эд х эр мэнд о йр то н ир снийг Сү х ээ яаж мэдэх билээ. Тэр х о ёр бо л « Дү ү нар аа аср ах бү лэгт» о р ъё гэж То го о го о с гу йсан х о ёр жаалбайлаа. Тэд ёсто й л эср эг тэмцэгчдийнх ээ х у ар ан у р у у о р ж байгаа тагну у лчид шиг маш бо лго о мжто ймяр аасаар явж Сү х ээг х ар аад Л цааш х ана даган бө гтийсө ө р явж х ү ү х дийн цэцэр лэг у р у у ө нгийн х ичээл зааж байгаа Чимгээг х ар ав. Чимгээ о гт ажиг сэжиг авсангү й, х ичээлээ зааж, х ү ү х дү ү д То го о гийн х у вааж ө гсө н нэг нэгх эр чим бяслагийг идсээр су у ж байв. Тэгтэл ө нө ө х х ү ү х дү ү дийн ду нд байсан дү ү нь ах аа таньж х о ёр жаалын ө нгийсө н цо нх у р у у гү йсээр ир эв. Мань х о ёр зу гтаах х эцү ү байх х эцү үюм бо ло в. Дү ү нь ду у дсаар байлаа. Чимгээ гайх ан мө нө ө х ө н жаалын х о йно о с ир ээд цо нх ны до р бө х ийж ну у гдсан х о ёр жаалыгү зээд ду у алдав. Цаад ө р ө ө нө ө с То го о ир ж, ө нө ө х х о ёр ч бо со ж, х ар ин Сү х ээ бү х зү йл ө нгө р сө н х о йно у нтсанаа сэр сэн мэт тү гшү ү р зар лан х агар х ай цангаа балбасаар о р ж ир лээ. Ээ мө н то о гү й яа! Тэдний ну у ц задр ах нь тэр . Уг нь тэд ну у цаа маш нар ийн х адгална гэж яр ьсан юм. -Та х о ёр х аачиж яваа юм бэ? гэж Чимгээ аяар х ан асу у лаа. -Бид х о ёр у у ?.Бид х о ёр ыг цэцэр лэгтээ ав л даа! гэж нэг нь гу йв. -Ор о н то о байх гү й биз дээ? гэж Чимгээ яг л цэцэр лэгийн багш шиг х ар иу ллаа. Авчих ъя, авчих ъя. Яагаад вэ гэвэл эд бидний ну у цыг задална шү ү дээ! гэж Сү х ээ айсандааТо го о д шивнэв. -Тэгээд бид х о ёр ыг авах гү й л юм биз дээ? -Авах гү й. -За яах ав, тийм бо ло г! Явъя! гэж нэг нь х элэв. -Цэцэр лэг байгу у лах ёсто й сайх ан. Дү ү нар ыг аср аад л, х о о л у нд зө ө гө ө д л бас нү ү р гар ыг ньу гааж то глу у лаад л, энэ чинь ээж аав нар т ту салж байгаа, х эр эг шү ү дээ, ү нэх ээр сайх ан ү йлс мө н гэж Сү х ээ х элэв. -За яах ав, та х о ёр ыг авъя. Бидэнд чадах чинээгээр ээ л ту с бо лбо л бо лло о . Хү ү х дү ү дийгсэмээр х эн авчир на. Бас сэмээр х эн бу цаана. Энэ байр ыг х энд ч х элэх гү й. За юу ? гэж То го о х элэв. -Тэгвэл бид х о ёр энэ цэцэр лэгт чинь о р о х гү й, мэдэв ү ү ! A Яагаад вэ гэвэл, энэ чинь х ү ү х эдх у лгайлсан цэцэр лэг. Аав ээж: / нар у у р лаж байгаа, мэдэв ү ү ? гэж Жамц гэдэг жаал х элэв. Хар ин цаадах Балдан нь эр гэлзэж байлаа. -Үгү й, чи о р л до о . Хамт дү ү нар аа асар ъя. То гло о д л, ёсто й сайх ан шү ү дээ гэж Баяр аа ү ү дэндээр у саа авчир ч тавьчих аад х элэв. -Ор о х гү й! -Ор л до о , гайгү й шү ү дээ! гэж То го о х элж, -Хэр эв чамайг о р о х юм бо л би чамд алтан загастай ү згээ ө гнө гэв. Тэр алтан загастай ү зэггэдэг нь шингэн до то р загас х ө вж яваа тийм то со н бал юмсанж. Су мын аль ч х ү ү х дэд байх гү й тэр ү згийг ах нь ө гсө н бо ло х о о р То го о даанч их х айр ладаг бо ло вч ну у цаа задлах аас айжар гагү й л Жамцад ө гө х ө ө р амлав. -Нээр ээ юу ? -Нээр ээ. -За тэгвэл яах ав, о р ъё. Хар ин би цэцэр лэгийн дар га бо лно шү ү . Би у с зө ө х гү й, х ү ү х эд х ар ах гү й, бас манаач бо ло х гү й, надад дар га юму у , то го о ч бо ло х нь их аятайх ан санагдажбайна гэж Жамц их эмсэг х элэв. -Ээ ямар ичдэггү й вэ? гэж Чимгээ ду у алдлаа.