20 ᠵᠢᠯ ᠤᠨ ᠬᠤᠢᠨ᠎ᠠ （ᠲᠡᠷᠢᠭᠦᠨ ᠳᠡᠪᠲᠡᠷ） ［Александр Дюма］ （ᠺᠢᠷᠢᠯ）

Александр Дюма ХО РИ Н ЖИ ЛИ Й Н ХО Й Н О (ТЭРГҮҮН ДЭВТЭР) www.kiebooks.com I. РИ ШЕЛЬЕГИ Й Н СҮН С Бидний сайн мэдэх их х амбын о р дны нэгэн тасалгаанд но м цаасанд дар агдсан, алтадмалбу лантай шир ээний ар д нэг х ү н х о ёр гар аар шанаагаа ту лан су у на. Тү ү ний ар д ил гал дү р элзэж, бо р о нзо дмо л сар аал жин дээр цу чил о йчих чимээ гар на. Бо до лбо ло н су у гаа х ү ний х ээнцэр таясаг х у вцсыг талын дө л х о йно о с нь гийгү ү лж, салаа су у р ьтай лааны гэр эл щар айг нь гэр элтү ү лжээ. Үнэт то р о н эмжээр тэй у лаан жанч, х ү нд бо до лд да- р агдан ү р чийх цо нх иго р магнай, тү ү нийганцаар эзэгнэх дү нсгэр тасалгаа, х ажу у гийн анир чимээгү й х о о со н о р ну у д, шатны тавцан дээр х о лх их манаачийн жигд алх аа сэлт нийлээд их х амба Ришельегийн сү нс нь х у у чинбайр андаа х о р о гдсо н х эвээр байгаа мэт санагду у лна. Чу х амдаа тэр ээр со д их х ү ний сү ү дэр тө дий эр байлаа. Фр анц у лс су льдан до р о йто ж, эзэнх ааны шир ээ ганх аж, цадиггү й тайж нар эр гэн тэнх ээжиж, дайсан этгээд у лсын х илийг алх ан о р со н нь Ришелье тэнд нэгэнт ү гү й бо лсныг гэр члэх ажээ. Тү ү ний тийнх ү ү амьд х ү нээс илү ү х ий сү нстэй тө сө ө тэйгеө р ганцаар даж су у гаа бо ло н о р дныгу дамд бар аа бо ло гчид бө ө гнө р ө х гү й х о о со н атал х ашаагаар дү ү р эн х ар у у л манаа бо лчих со н. Их х амбыг ү зэн ядах нэгэн сэтгэлээр нэгдсэн бү х эл х о тынх о н гу дамжнаас элэглэн до о гло хму у ү г цо нх о о р ду у лдаж, эцэст « о до о х о ндо о зө вх ө н Пале-р о ялийг то йр о н баталсан (их х амбын о р до н х ү р тэл тийнх ү ү нэр ээ ө ө р чилсө н байв.) х ар у у л, х ө лсний швейцар цэр эг, цэр эг,шадар цэр гү ү дэд ар д о ло н ч мө н бу у зэвсэгтэй гэдгяйг сану у лах зо р илго о р бу у н ду у алсад х ий бо ло вч нижигнэн ду у лдах нь у лаан жанч х ө гшкн их х амбынх биш гэдгийг бү р ч баттайно то лно . Рншельегийн о р о нцо г бо лсо н тэр х ү н бо л Мазар ини байв. Ганцаар дмал, х ү ч до р о йто йго о у х амсар на. - Хар ийн х ү н! Итали х ү н! Эдний амнаас гар даг ү г л энэ дэг! Тэд энэ ү гээ х ашгир алдсаарКо нчинийг алж дү ү жилж, ү р у дмаар нь у стгасан. Намайг жаах ан сиймх ий ө гвө л эд мө н л алж ду ү жилж х ө нө ө нө . Эдэнд би ямар гэм х ийсэн билээ? Алба татвар аар л жаах ан х авчсан байх .Тэнэг амьтад! Өө р сдийн нь дайр сан чу х амдаа фр анцаар му у х ан яр ьдаг итали х ү н би биш, цэвэр пар ис ду у длагаар элдвийн у г яр ьж тө ө р ө лдү ү лэгчид мө н гэдгийг тэд о йлго х гү й байнагэж Мазар ини шивэгнэнэ. - Тиймээ. тийм, х эмээн сайдтан ү глэж у чир тай инээвх ийлэх нь тү ү ний цо нх ийж гү йцсэну р у у лд о до о ту н нийцгү й х ар агдана.- Тиймээ, та нар ын ду р гү йцэн сү р дү ү лэх энэ шу у гиаи у гсгаа залгаагү й их сийн х у вь тавилан ту н о со лто й байдгкйг над сану у лж байна. Үү - нийг танар мэдэж байгаа юм бо л намайг зү гээр нэг у гсгаагү й мө р т энд су у ж байгаа х ү н биш гэдгийг бас мэдэж авах нь зү йтэй дээ! Эссекс гү нд х айр сэтгэлт х атан х ааны /Английн х атан х аанЕлизавета/ нь бэлэглэсэн алмас чу лу у н шигтгээт гайх алтай сайх ан бө гж байсан. Над /у г нь сах ил х ү р тээгү й Мазар ини Австр ийн Анна х атантай ну у цаар гэр лэсэн гэсэн яр иа байдаг/тэгэх эд нэр ийн то лго йн ү сэг, о н cap тэтгэсэн жир ийн бө гж бий, гэх дээ тэр бө гжийг Пале- Ро ялийн сү мд адисалсан юм. Тэд х ичнээн ч занаж сү р дү ү лээд намайг ну га дар ж чадах гү й.« Мазар ияийг зайлу у л!» гэж ямагт х ашгир алдах мө р тлө ө миний яву у лгаар « Бо фо р ван мандту гай!» , « Хан х ү ү Ко нде мандту гай!» гэж х ашгир дгаа мэдэх гү й гээч. Тэгээд Бо фо р ванВенсенийн гянданд о р со н, х ан х ү ү ө нө ө мар гаашгү й тийшээ о чно . х ар ин пар ламентыг- (их х амбын инээмсэглэл нь машид ү зэн ядах яр вайлтаар со лигдо в. Тү ү ний ялдамх ан цар ай ертэгж му у - х айгаар х у вир даггү й билээ) Пар ламент. пар ламентыг х эр х эх ээ ү зэн байж бо лно . Ор леан, Мо нтар жи бидний талд байгаа. Би ер яар ах гү й, гэх дээ: « Мазар инийг зайлу у л!» гэжх ашгир ч эх элсэн х ү мү ү сээр тэр сү гх ий ө ндө р у гсаатну у дыг « сө нө тү гэй!» гэж дар аа дар аагаар нь нэр лү ү лэн х ашгир у у лах бо лно , гайгү й. Амьд байх ад нь эд ү зэн ядаж, ү х сэнээс нь х о йш амнаасаа салгах ыг байсан их х амба Ришельедү ү нээс ч х ү нд байсан. Тү ү нийг чинь х эд х эдэн у даа х ө ө сө н, х ө ө гдө х ө ө с их айдаг байсан х ү н. Намайг х атан х аан х эзээ ч х ө ө ж яву у лах гү й, ар д о лны ө мнө би бу у лт х ийх эд х ү р чээ гэх эд эзэнх атан х амт л бу у лт х ийнэ, намайг зу гтах ад х ү р вэл тэр бас л х амт зу гтана, тэгээд саму у н дэгдээгчид х атан х аан, х аан х о ёр о о явчих вал яаж у чр аа о ло х ыг нь х ар ах юм шү ү . Би у г ньх ар ийн х ү н биш, Фр анц х ү н, тайж язгу у р тан байсан бо л у у ! гэж ү глээд дах ин гү н бо до лд автлаа. Байдал ү нэх ээр х ү нд байсныг у р ьд ө др ийн нь явдал бү р ч х эцү ү бо лго ло о . Мазар инийгх о мх о й му у сэтгэл нь ямагт х атгаж, пр о ку р о р Тало ны х элснээр ду у длаган дээр ээс зар чих аж бо лдо ггү йн эр х ээр л го лто й шү ү ү лдээд байгаа ар д о лныг албан татвар аар х ях на. Дайнту лаанд сү р х ий ялалт байгу у лснаар амыг нь таглах гэж х ичээдэг тэр ар д о ло н алдар цу у гаар гэдэс цатгах тү й гэдэгт нэгэнт ү нэмшиж мэдээд аль эр тний ду р гү йцэх бо лжээ. Гай ү ү гээр х яэгаар лагдсангү й. Ар д о ло н ду р гү йцэн шу у гилдах ыг х ө р ө нгө тө н, тайж нар аарх ү р ээлү ү лэн тасар сан х ааны о р до н л гагцх ү ү ду у лдаггү й. Гэтэл Мазар ини шү ү х ийн газр ын эр х ашгийг бо лчимгү йгээр х ө нджээ. Тэр ээр пар ламентад илтгэл ө р гө х эр х бү х ий ту шмэлийнар ван х о ёр ү нэмлэх зар сан юм байж. Гэтэл тү шмэлү ү д у г ту шаалыг эдлэх эр х ийг маш ө ндө р ү нээр х у далдаж авдаг байсан ту л ар ван х о ёр шинэ тү шмэл гар ч ир эх нь у г ү нэ цэнийгбу у р у у лах ёсто й байжээ. Тиймээс х у у чин тү шмэлү ү д нийлж шинэ х ү мү ү сийг х эр х эвч о р у у лах гү н, о р дны бү х эл о в яву у лгыг х эр эглэн эсэр гү ү цэх ээр бу р х ны су дар бар ьж андгалаадалт, нэг нь ду у лгавар гү й загналаа гэсэн шалтгаанаар ту шаалаасаа х алагдвал ү нэмлэх ийн ү нийг ду ндаасаа гар гаж тө лө х ө ө р то гтжээ. Хо ёр тал тиймэр х ү у алх ам х ийж о р х ио д байлаа. Нэгдү гээр сар ын до ло о нд Пар исын найманзу у о р чим х у далдаачин байшингийи татвар нэмэгдү ү лсэнд х о р со н цу глар ч, ар ван тө лө ө лө гч со нго о д ар д о ло нд нү ү р тал о ло х гэж х эзээний ч х ичээдэг Ор леаны ванд бар аалх у у лжээ. Ор леаны ван тэдннйг х ү лээж авсанд х ааны алба татвар х у р аагчидтай зэвсэг бар ьж ү зэлцэх эдх ү р лээ ч гэсэн тэр шинэ татвар ыг тө лө х гү йгээр шийдлээ гэж ду у лгав. Ор леаны ван тэдний ү гийг ту н ч нааштай со нсо ж, татвар ыг багасгах талаар х атан х аантай яр илцаж ү зье х эмээнго р ьдо л тө р ү ү лж, « о р о лдо о д ү зье» гэж их сийн х у вьд ө р шө ө нгү й амлан гар гав. Пар ламентад илтгэл ө р гө х тү шмэлү ү д есний ө дө р мө н их х амба дээр о чиж нэг нь бу сдыгаатө лө ө лө н маш зо р имо г, эр с яр ьсанд их х амба гайх аж Ор леаны вангийн адил « х ар ж ү зье» гэж х элээд тэднийг гар галаа. Тэгээд х ар ж ү зэх ийн ту лд зө влө лдө х х у р алдаан зар лаж сан х ө мр ө гийн даамал д'Эмер ийгду у ду у ллаа. Тэр х ү ү д'Эмер ийг ар д о ло н ү зэн ядна. Нэгд, сан х ө мр ө гийн даамал бо ло х о о р нь тэгнэ. Юу гэвэл сан х ө мр ө гийн даамлыг х эдийд ч ү зэн яддаг зантай. Хо ёр т, ү нэх ээр ч о лныө шө ө х о р слыг тө р у ү лэх ээр х ү н байсныг нь х ү лээх х эр эгтэн ажээ. Тэр ээр Лио ны банкны эзэн байгаад х о о со р ч сү йр снийх ээ дар аа нэр ээ со лин д'Эмер и гэгдэхбо лсо н Пар тичеллийн х ү ү ажгу у . Их х амба Ришелье санх у ү гийн талаар тү у ний сү р х ий авьяастайг ү зээд д'Эмер и гэдэг нэр ээр XIII Людо викт бар аалх у у лж сан х ө мр ө гийн даамлаарто милу у лах ын ту лд зэгсэн магтжээ. - Их сайн байна! Шу дар га х ү н маш х эр эгтэй, тэр ту шаалд та д'Эмер ийг то милъё гэж байгаадчинъ би баяр лаж байна. Таныг му у лу йвар чин Пар тичеллийг ө р шө ө лдө ө багтаадаг гэж би ду у лсан, тү ү нийг л то милу у лах гэж зү тгэх бо ло в у у гэж санаж байсан юм гэж х аан айлдсанд; - Эзэнтэн амгалан байж бо лно . Их эзэнтэн таны санаанд о р со н тэр Пар тичеллийг нэгэнтдү ү жилж о р х исо н гэж х амба х ар иу лсанд; - Тэр ту смаа сайн! гэж х аан ду у алдаад - Намайг шу дар га Людо вик гэдэг нь дэмий ч х эр эг биш байх нь гэжээ. Тэгзэд д'Эмер инг то мило х х у у дсанд гар ын ү сэг зу р жээ. Тэр л Эмер и о до о caн х ө мр ө гийндаамал х эвээр байлаа. Тү ү нийг сайдын нэр ээр ду у ду у лсанд айчих сан, цо нх ийж о р х исо н гү йж ир ээд, х ү ү г нь ө нө ө дө р юр дны талбай дээр залто й алчих сангү й гэж яр илаа. Тү ү нийг таниад эх нэр ийг нь го ц х ээнцэр тансаг амьдар даг гэж элдвээр зү х жээ. Эх нэр ийн ньтасалгааг алтан цацагтай у лаан х амба х илэнгээр до то р ло о о н юм байж. Тэр ээр Пар ист ар зан жижиг зо о сто й ир ж, 1 6 1 7 о но о с эх лэн нар ийн бичгийн дар гын алба х аагаад саях ан ө ө р тө өжилд тү р ээснээс нь дө чин мянган зо о сны о р ло го о р о х х ө р ө нгө ү лдээн, х ү ү х дү ү ддээ есен сая зо о с х у ваан ө гсө н Нико ль Ле Камю гэгчийн о х ин юм. д'Эмер ийн х ү ү г зо лто й л багалзу у р дажалсангү й. Саму у н дэгдээгчднйн нэг нь дээр эмдсэн алтыг нь шах аж гар гатал тү ү ннйг ну х ъя гэсэн гэнэ. Сан х ө мр ө гийн даамал х ү ү дээ у чир сан явдалд х эт ү ймэр сэн ту л тайван яр илцах сэх ээбайсангү й, зө влө лдө х х у р алдаан тэр ө дө р ямар ч шийд гар гасангү й. Дар аа ө дө р нь пар ламентын тэр гү ү н ер ө нх ийлө гч, фр анц даяар х амгийн эр зо р игто йдто о цо гдо х Бо фо р ван, х ан х ү ү Ко ндего о с ду тах гү й зү р х тэй гэж х амба лам де Рецийн то о цдо г Мате Мо лег ар д о ло н бас дайр чээ. Учр у у лсан бү х гай зо вло нгийн тө лө ө снө ө тү ү нийг алнагэж сү р дү ү лсэнд тэр гү ү н ер ө нх ийлө гч саму у н дэгдээгчдийг эзэн х ааны таалалд зах ир агдах гү й бо л талбай дээр дү ү жлү ү р бо сго ж, х эт дэвэр сэн нэгийг нь дү ү жлэх бо лно гэжсандар ч тэвдэж, гайх алгү й тайвнаар х ар иу лжээ. Үү нд ар д о лныг ү гү йр ү ү лэн х о о ср у у лж, мө нгө ө р зо лин о р до нд нү ү р тал о лж байгаа зальх ай шү ү гчдийг дү ү жлэх ийн ту лд тиймдү ү жлү ү р бо сго х цаг аль эр т бо лсо н гэж х ар иу шу у гилдав. Ингээд ч бас зо гссо нгү й. Эзэн х атан ар ван нэгний ө дө р бямба гар иг бү р алгасалгү й ү йлддэг мө р гө лө ө х ийх ээр Пар исын Дар эх ийн сү м р ү ү о до х о д ар аас нь х о ёр зу у илү ү бү сгү йчү ү лшу дар га ёсыг шаар даж х ашгир ан дагажээ. Гэх дээ тэд му у санаа ө вө р лө сө нгү й, зө вх ө н эззн х атны ө мнө сө гдө ж ө р ө вдө х сэтгэл тө р ү ү лэх пйг х ү счээ. Гэтэл дагу у л цэр эг тэднийго йр ту у лсангү й, эзэн х атан го мдлыг ү л о йшо о н бар дам их эмсгзэр залар ч ө нгө р ө в. Үдийн дар аа дах ин зө влө лдө х х у р алдаан бо лж эззн х ааны нэр сү р ийг ө р гө х ө ө р то гто в. Тэрзо р илго о р дар аа ө дө р нь ар ван х о ёр о нд пар ламентыг х у р алду у лах бо лло о . Салх ин цэцгээр ө вдө ө д сая эдгэр сэн ар ван настай х аан мө н ө дө р Пар исын Дар эх эд о чиж залбир ах бо ло в. Тэрщалтгаар , эзэн х атны зар лигаар бү х то р го н цэр эг швейцар чу у д, шадар цэр гү ү дийг цу глу у лан Пале- Ро ялнйг то йр у у лж, Шинэ гү ү р , го лын эр гийн дагу у жагсаав. Эзэн х аан мө р гө л ү йлдээдпар ламентад о чсо но о р х аан ө ө р ннн биеэр зар лиг бу у лгах ёсло лын х у р алдаан бо лж тү р ү ү чийн бү х то гто о лыг баталснаар бар ах гү н х амба лам де Рецийн х элснээр нэг нэгнээсээ илү ү ихү гү йр ү у лэх х о р то й тав зу р гаан шинэ х у у ль баталж гар галаа. Одо о тэгээд дээр ө гү ү лснээр о р дны талыг бар ьдаг агсан тэр гү ү н ер ө нх ийлө гч х ү р тэл тө лө ө лө гчдийн эр х чө лө ө г х авчих ынү ү днээс эзэн х ааныг пар ламентад залдаг явдлыг эр с эсэр гү ү цлээ. Шинэ алба татвар ыг ер ө нх ийлэгч Бланмениль зө влө гч Бр у сель х о ёр го йд зо р имо г эсэр гү ү цэв. Эзэн х аан х у у лиу дыг у ншиж со нсго о д Пале- Ро яльд бу цав Ар д о ло н тү мний зам дээрбө ө гнө р нө . Тү ү нийг пар ламентаас бу цаж ир ж байгааг бу гд мэдэвч ар д о лныг х амгаалах ын ту лд юм у у аль их ээр х авчин х ях ах ын ту лд тийшээ о чсо н алин бо ло х ыг эс мэднэ. Тэр ч у чр аасэр гэх бү х замын ту р шид нь нэг ч х ү н баяр лаж х ашгир сангү й эр ү ү л сар у у л бо лсо нд нь ганц ч у даа баяр х ү р гэсэнгү й. Хо тын ир ээдү йн цар ай, х ар ин ч бар гар , тү гшү ү р тэй, зар им нь нлтэдзаналх ийлсэн дү р тэй байх ажээ. Хаан о р до нд эр гэж ир сэн х эдий бо ло вч пар ламентьш х у р алдааны ү р дү н ду у лдах ын х амт саму у н дэгдэж магадгү й х эмээн бо лго о мжилж цэр гийгх ө дө лгө сө нгү й. Үнэх ээр ч х аан алба татвар ыг х ө нгө вчлө х ийн о р о нд у лам нэмэгдү ү лсан ту х ай чимээ тар х ах ын х амт х у мү ү с бө ө н бө ө нө ө р ө ө х у р ж « Мазар инийг то нилго ! Бр у сельмандту гай! Бланменнль мандту гай!» гэж х ашгиp ax , х ар аал го мдо л тавьж шу у гилдах чимээ дэгдлээ. Бр у сель Бланмениль х о ёр ө ө р сдийг нь ө мгө ө лж v r х элсэн, тэр ү г талаар ө нгө р снийг ар д о ло гмэдэж байсан бо ло вч талар х аж байв. Бө ө гпө р сө н о лныг х ө ө н тар аах , ду у гү й бо лго х гэж о р о лдсо н бо ло вч тиймэр х ү ү ү едбо лдо гчло н х ү мү ү с у лам ч о лшир ч о р ило о н шу у гиан нэмэгдлээ. Хааны то р го н цэр эг швейцар чу у дад о лныг бар ьж то гто о ж байх тө дийгү й, го йд о ло н х ү нцу глар ч х эт ү ймэлдэж байх янзтай Сен- Дени, Сен- Map тен гу дамж р у у эр гү ү л яву у лах ыг ту шаав. Тэгтэл х у далдаачдын ах лагч ир снийг Паль- Ро яльд ду у лгав, Тү ү нийг дар у й х ү лээж авсанд засгийн газар дайсагнасан ажиллагаагаа зо гсо о х гү й бо л х о ёрцагийн дар аа Пар ис бү х элдээ зэвсэг бар ин бо со х бо лно гэж тэр х эллээ. Өө р ямар ар га х эмжээ авбал зо х их ту х ай мар галдаж байтал то р го н цэр гийн дэслэгч Ко менжцу с неж бо лчих со н, х у вцас х у нар нь у р агдчих сан о р ж ир эв. Эзэн х атан тү ү нийг х ар аад гайх ан ду у алдаж, юу бо лсныг нь асу у в. Уг нь х у далдаачдын ах лагчийн зө гнө сен х эр эг явдал манджээ. Ар д о ло н цэр гү ү дийг х ар аадх илэн нь бадар ч, бү х сү мийн х о нх тү гшү ү р тэйгээр дү нгэнэжээ. Ко менж ү ү нд самгар дсангү й, саму у н дэгдээгчдийн то лго йло гч нар ын нэг мэт санагдсан нэг х ү нийг бар ивчилж Тр ау р ынталбай дээр загалмайнаас дү у жил гэж ту шаав. Цэр гү ү д нө гө ө х ү нийг бар ьж аваад ту шаал биелү ү лэх ээр чир тэл зах ын о йр о лцо о бө ө н х ү мү ү с тэднийг дайр ч чу лу у гаар шидэж жадаарсү лбэжээ .Саму у н дэгдээгч завшааныг ашиглан Менял гу дамжинд гү йж х ү р ээд нэг байшинд о р чих о в. Үү дийг нь цэр гү ү д до р о о эвдсэн бо ло вч тийнх ү ү бү дү ү н х аду у наар х ү ч х эр эглэсэннь талаар бо лж гэмтнийг о лж чадсангү й. Ко менж байшингийн дэр гэд х ар у у л зо гсо о го о д ө ө р ө ө эзэн х атанд бу гдийг айлтгах аар бу сад цэр гийн х амт о р до нд бу цаж ир жээ. Бү х эл замынту р шид тэднийг занан о р ило лдо ж багаас нь х эд х эдийг балт, жадаар шар х ду у лан, ө ө р ий нь х ө мсгийг чу лу у гаар яз цо х ижээ. Ах лагчийн ду у лгасан зү йл ү нэн бо ло х ыг Ко менжийн яр иа баталлаа. Но цто й бо сло гох ө дө лгө ө н эх лэх тө лө втэй, гэтэл тү ү нийг дар ах бэлтгэл ү гү й байв. Тийм ч у чр аас Шинэ гү ү р , эр гийн дагу у д