4. ᠬᠡᠦᠬᠡᠳ ᠤᠳ ᠮᠥᠷᠥᠭᠡᠳᠴᠦ ᠪᠠᠢᠨ᠎ᠠ 《ᠠᠪᠤ ᠴᠡᠴᠡᠷᠯᠢᠭ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠭᠰᠠᠨ ᠨᠢ》 ᠳ᠋᠊ ᠭᠠᠷᠮ᠎ᠠ .pdf

4 . Хү ү х дү ү д мо ро о до ж б а йна . Их ү йл х эр эг эх лэх ийн ө мнө х ө н яльгү й бү тэл му у тай явдал гар даг л даа. Үнэндээ х о йшдо оэнэ су мын жаалу у д ямар му ндаг юм бү тээх ийг х эн мэдэх билээ. Хү ү х дү ү д х этэр х ий их со нин юм х ийх гэж х ичээсэн бо ло х о о р л х ү ү х дийн цэцэр лэг байгу у лсан, тэр нь бү тэх гү й бо ло в. Хү ү х дү ү дийн у р ам жаах ан х у гар аад х эд х о но гто о у у лзах аа ч байв. Гэлээ ч ту с ту сдаа мө р ө ө дө ж л байлаа. Су мын тө в их сайх ан газар юм. Эр гэн то йр о н яг л ү лгэр ийнх шиг давх р аат у у лсаарх ү р ээлэгджээ. Су мын тө вийн ө мнү ү р нар ийх ан го л до лгио тату у лан у р сана. Тэр го лд су мын тө вийн х ү ү х дү ү д шу мбан сэлэх ду р тай, о х иду у д зү лгэн дээгү ү р нь эр вээх эйх ө ө цө лдө ж, у гааж дэлгэсэн дааву у шу ву у ных аа х ажу у д зар им нь но м дэлгэж зу р аг ү ззж х эвтэнэ. Чимгээ о до о зү лгэн дээр су у ж байна. Нү дээ о нийлго ж, алс у р у у шир тэж, ямар нэг со нин юмбо до ж о ло х гэж мэр ийнэ. Далавчин дээр ээ ягаан то лбо то й х ө ө р х ө н цо о х о р эр вээх эй х ажу у д нь ир ж бу у в. Эр вээх эй ө ө ру р у у нь их эд таатай х ар ж байснаа цэцэг гэж анду у р сан юм у у яасан юм, даашинзан дээр т нь су у лаа. A Энэ эр вээх эй ид шидтэй бо ло о со й гэж Чимгээ бо дло о . Чимгээ тийм ид шидтэйэр вээх эйтэйсэн бо л, яасан их гайх амшигт ү йлс бү тээх сэн бо л о о ! Ямар ч гэсэн тэр эр вээх эйг Чимгээ х ү слийн эр вээх эй гэж нэр лэх сэн байх . Яагаад вэ гэвэл, тэр нь жаах ан о х инЧимгээгийн х ү ссэн бү х нийг биелү ү лэх юм, -Эр вээх эй нисэн о дло о . Чимгээ х о йно о с нь х ар саар л байв. Хү слийн эр вээх эй.Со нин о о !Хү слийн эр вээх эйтэй бо л Чимгээ юу эсийг бү тээх вэ. Нисэн о до ж яваа эр вээх эй гэв гэнэт эр гэж ир ээд гар дээр нь су у н х ү ний х элээр : -Чимгээ чамд юу х эр эгтэй вэ? гэвэл Чимгээ яах вэ? Чимгээ эх лээд л амттайгаас амттай мө х ө ө лдө стэй бо ло х со н гэж бо дло о . Зо о ну р у у х алаасан энэ нар анд ам нь их цангаж байв. -Үгү й, ү гү й, тийм ө чү ү х эн зү йлийг яалаа гэж х ү слийн эр вээх эйгээс гу йх вэ. Багш юу гэдэгбилээ? Аа тийм « Хү сэл бо л агу у их юмыг бү тээнэ» гэдэг шү ү дээ. Бас ү ү н дээр ээжийн х элдэг ү г бий. « Амиа бо дво л шившиг» . Тийм эр вээх эйтэй бо л давын ө мнө , нэг чар га тү лээ лэмээгийнх ээ гадаа бу у лгаж ө гнө . Яагаад вэ гэвэл, эмээ байсх ийгээд л тү лшгү й бо лчих до г шү ү дээ. Жаах ан эр вээх эй тийм их тү лээ даах гү й бо л яана? ү гү й, дааж л таар на. Яагаад вэ гэвэлидтэй шидтэй юм чинь. Чимгээ ийнх ү ү бо дсо о р бо сло о . Угаасан юмаа ч эвх эж авлаа. Ээж аав нь ажлаас ир эх чдө х сө н байв. Су ман дээр о ло н албан газар байдаг. Чимгээгийн аав нь тэр х амгийн х о йд талын байшингаас ир нэ. Тэр нь бо л эмнэлэг. Ээж нь су мын ко нто р о о с ир нэ. Чимгээ аав, ээжийгээ ир эх эд х алу у н дай чанаад, бас о р о йн х о о ло нд х ийх гу р илаа элдчих сэнбайлаа. Тү ү нд х ү слийн эр вээх эй ту салсан юм у у , бу ү мэд. « Тэгвэл яах бо л о о ?» Энэ бо л То го о гийн ү г шү ү дээ. Цэцэр лэг тар снаас х о йш То го о ээж ааваасаа яльгү й зэмлэл авсан о ло х о о р о до о ёсто й л му ндагү йлс бо до ж о ло х о о р шийджээ. Ээж нь гу анзанд то го о ч бо ло х о о р эр тээ гэгч яваад A ө гнө . Аав нь дар гын машиныг жо ло о ддо г ту л мө н бас мө ддө ө / ир эх гү й. -Чи го ло о с бу р гас тү ү х ийг бо до о р о й, тү лээгү й бо ло х нь байна шү ү ! гэж ээж нь ө глө ө явах даах элэв. То го о шу у дай авч Баяр аагийнд о чло о . Хар ин Баяр аа ер дө ө л цэцэр лэгийн бяцх ан жаал шигдү ү нар тайгаа савангийн х ө есө ө р то гло ж байв. -Баяр аа! гэж То го о ду у дав. Нэмэр алга. Баяр аа ө вдгө н дээр ээ су у н бө х ийж, х о ёр жаалын х амтх ө ө сө ө р бө мбө лө г х ийх ү зэж алдаж байлаа. -Баяр аа! Баяр аа сая л нэг со нсо ж у х асх ийн бо со в. -Өө чи юм у у , яах гэж? -Уу лзъя. Хо ёр найз х ашааны бу ланд у у лзлаа. -Чи юу х ийж байна? Со нин юм бо до ж о ло в у у ? -Үгү й. Аа чи? -Хо ёу лаа тү лээнд явья. Го л у р у у о чъё, загас бар ья! гэж То го о -Тэгье Баяр аа шу у дай авч х о ёу лаа го л у р у у явав. Нар тай ду лаах ан ө дө р байлаа. Су мын тө в дайр ан ө нгө р дө г их замаар машину у д давх илдана.Тэр машину у д Элст х о о ло йд бар их нэгэн то м у у р х айн ачаа зө ө ж байв. Хү ү х дү ү дийг зам дө нгө ж ө нгө р тө л нэгэн со нин гялгар юм нү дэнд гялсх ийн х ар агдав. -Юу вэ? -Аль? -Яагаав, тэр гялгар цагаан. -Хо ёр найзыг х ү р ч о чих о д но го о н дээр маш го ё гялгар ө нгө тэй но о сны ө ө дө с х эвтэж байлаа. То го о тү ү нийг алган дээр ээ бо лго о мжто й нь ар гагү й тавив. -Ямар го ё но о с вэ! -Юу ных юм бо ло о ? -Нар анд со ло нго р ч байна гээч! гэлцлээ. Л Хо р во о д х о во р чу х ал нандин юм о лсо ндо о х эн х эн нь баяр тай бо ло в. -Энэ лав х о нины но о с байх гэж То го о х элэв. -Үгү й, х ялгастай тө стэй юм. -Ямааны х ялгас юму у ? -Бишээ, ямааны х ялгас ү ү нээс чинь до р , мэдэв ү ү ? Ийм со ло нго р со н ө нгө гар ах гү й. Энэ лавшө нө гэр элтдэг байгаа даа. -Нээр ээ шө нө гэр элтдэг байвал мө н го ё о о ! -Үгү й, энэ чинь галт шу ву у ны ө д байх гэж То го о х элэв. -Ямар галт шу ву у ? -Яагаав дээ, ө нө ө х бө х тэй мо р ьх о н гэдэг кино нд гар даг. -Еэ! Тэгвэл чи галт шу ву у манай о р о нд байдаг гэх нь ү ү ? -Юмыг яаж мэдэх вэ. Нээр ээ х ү н таних гү й мэдэх гү й галт шу ву у гэв гэнэт гар аад ир сэн бо ляах юм? Тү ү нийг нээж о лбо л ёсто й гавьяа! -Тэгвэл х о ёу лаа галт шу ву у г о лж нээх ү ү ? -Тэгье! -Яаж? -Яах юу байх вэ, яг л кино нд гар даг шиг, шө нө гадаа х ү лээгээд л байна. -Эсвэл ө вө ө гийн яр ьдаг ү лгэр ийн х ангар ьд шу ву у ных юм бо ло в у у ? -Тэр чинь гэр элтэй юм у у ? -Ид шидтэй бо ло х о о р о о гэр элтэй л байж таар на. -За тэгвэл ө нө ө шенө х о ёу лаа галт шу ву у бар ья. Тэгэх ү ү ? -Тэгье. Шө нийн х ар анх у й ду нду у р о р чныг гэр элтү ү лэн бу у х галт шу ву у д тэр х о ёр ын сэтгэлд бу у жир лээ. Тийм шу ву у г бар ьж эс чадлаа гэх эд ядаж нэг ө дийг нь зу лгааж авсан ч нээлт шү ү дээ. Тэр ө д нь тэгээд яг л ү лгэр т гар даг шиг гар т шө нө гэр элтэж байвал мө н сайх наа! Хэр эв тиймө дтэй бо лбо л юу ны тү р ү ү н A Ху ягаа багшдаа л тэд ү зү ү лнэ. Ху ягаа багш то лго йгий нь илж: / -Зү йтэй, би бү р То го о , Баяр аа х о ёр ыг байгалийнх аа бу ланд ийм сайх ан юм о лж ө гнө гэжмэдээд байсан юмаа гэнэ. Тэр гэр элт ө днү ү д « байгалийн бу ланд» гэр элтэж, х ү ү х дү ү д мань х о ёр ыг их эд атаар х ан х ар жбайгаа шигээр тэд дү р слэн бо до цго о го о д их у р ам зо р игто й бо ло в. Го л дээр ээс х ү ү х дү ү д маш тү р гэн эр гэж ир эв. Хэдийгээр шу гу й бу р гасаар явах ч сайх ан, тэндө дө р жингө ө бар ьсан ч загас элбэг байсан бо ло вч тэр х о ёр гэр р ү ү гээ л яар лаа. Шө нийг тэсэж ядан х ү лээв. Хар ин шө нө х о ёу л мө нө ө х ө н гайх амшигт эр дэнэ бо ло х , со ло нго р о н х ар агдахно о с байсан газар т сэм о чиж, галт шу ву у г бар их аар о то цго о в. Тэр ү нэт эр дэнээ тэд, гялгар у у танд х ийж х адгалсан билээ. Гайх алтай нь тэр эр дэнээс ямар ч гэр эл ту яа гар сангү й бо ло вчмань х о ёр ер гу тар сангү й, у чир нь зам дээр у даж бо р о о нд но р о о д ч юму у , гэр эл нь ү х сэн байж бо ло х л до о . Шү ү дэр у наж эх эллээ. Машину у д ч цө ө р лө ө . Айлын но х о д х у цах нь цө ө р ч, су мын тө вийнайлу у дын гэр эл у нтар ч эх лэв. Гэвч галт шу ву у ү зэгдсэнгү й. Од бү р х сэн тэнгэр , эр гэн то йр ны х ар анх у й у у л, ямар нэгэн юм х ү лээсэн мэт анир гү й тайван бо лло о . Одо о л гар аад ир эх байх гэж х о ёр жаал х ү лээв. Тэгтэл, ер х авь о йр ыг гэр элтү ү лсэн галт шу ву уч ү зэгдсэнгү й, ду у шу у гиан ч гар сангү й, о р о нд нь ер дийн нэг ялаа нисэх тэй адил ду у гар ч нэг х ачин амьтан х ө х дө л гар ган ниссээр но го о н дээр бу у х нь ду у лдлаа. Хо ёр жаал ч у х асх ийв. Хө х дө лт амьтан но го о н дээр зө ө лх ө н явж байв. Баяр аа авч алган дээр ээ тавилаа. Тэр бо л цо г х о р х о й байв. Энэ шө нө галт шу ву у д ир сэнгү й,мар гааш нь ч бас ү зэгдсэнгү й. Ямар гайх алтай х эр эг вэ?! -Энэ у гаасаа галт шу ву у ны ө д биш байх . Тийм шу ву у ү лгэр т л гар дгаас биш, манай Мо нго ло р о нд байх гү й ч юм билү ү гэж Л эцэст Баяр аагийн у р ам х у гар ав. -Тэгвэл энэ юу вэ? Энэ чинь ямар нэгэн амьтны л ү с байх аас зайлах гү й шү ү дээ гэж То го о ү лцө х ө р нө . -Хү ү е, би бо до ж о лло о . Энэ лав ямааных байх . Тэгэх лээр байна шү ү , нэг му ндаг юм х ийе.Хо ёу лаа Дамбий ө вө ө гийн ямааны но о лу у р ыг ялгаж ту слая, тэр но о лу у р т нь х ялгас их тэй байдаг бо ло х о о р ө вө ө ө дө р жингө ө х ялгасыг нь тү ү х гэж ядар даг шү ү дээ. Ямар нэг у х аантай х ү ү х эд биднээс тү р ү ү н ямааны но о лу у р ыг у санд х ийгээд но о лу у р ыг ялгах ар га о лсо н байжтаар лаа. Тэгээд х ялгас нь ийм го ё ө нгө тэй бо лсо н байх гэж Баяр аа яр ив. -Тэгвэл х о ёу лаа ү зэх ү ү ? гэж То го о шо х о о р х о в. -Тэгье. Яг мө н дө ө . Чи х ар ж л байгаар ай!. Хо ёр жаал су мын х о йд энгэр т байдаг Дамбий гу айнх у р у у гү йлдэн о чив. Өвө ө ч яах ав дээ,гэр ийнх ээ сү ү дэр т гу дас дэвсчих ээд л ямааны но о лу у р аас х ялгасыг нь нэг нэгээр тү ү ж байв. -Өвө ө , ө вө ө ! -За х ү ү х дү ү д юу гэж яваа вэ? Тар аг у у х у у ? Тэгвэл гэр т о р , эмээ нь байгаа гэж ө вө ө нү днийх ээшилэн дээгү ү р х ар ж х элэв. -Үгү й, ү гү й, Тар аг у у х гү й. Зү гээр л.гэснээ Баяр аа -Чи х эл! гэж То го о г то х о йго о р о о ёвр о в. -Үгү й чи.То го о у х ар лаа. -Бид х о ёр танд ту слах гэсэн юм. Ямааны но о лу у р аас х ялгасыг нь ялгах маш мэр гэн ар га о лсо н юм байх гү й юу , та ү ү нийг х ар лдаа ямааны х ялгас шү ү дээ? гэж Баяр аа ө нө ө х гялгар у у танд х ийсэн го ё ү сээ гар гаж ир лээ. Өвө ө х ялгасыг гар дээр ээ тавьж ү зсэнээ: -Яг ийм бо лно гэнээ? -Тийм ээ, яг ийм. -Тэгээд яаж яг ийм бо лго х юм бэ дээ? A -Усанд х ийх гү й юу , х ялгас нь х ү нд бо ло х о о р до р о о ту нана, / но о лу у р нь х ө нгө н бо ло х о о р дээрнь х ө внө . -Ха х а х а! гэж ө вө ө инээв. Хо ёр жаал бие бие р ү ү гээ гайх ан х ар лаа. -Тэгээд та х о ёр надад ту слах сан гэж бо дсо н юм у у ? -Яг тийм. За тэгвэл яах ав, май! Усанд х ийгээд ү звэл ү з! гээд ө вө ө нэг атга но о лу у р ө гө ө д -Тэр тү мпэн байна, ганд у с бий гэв. Хэдийгээр ө вө ө тэгж х элэх дээ нэлээд ёжто й инээмсэглэж байсан бо ло вч х о ёр жаал еражигласангү й, шу у д л тү мпэн авч у с х ийлээ. Тэгээд мө нө ө х атга но о лу у р ыг у санд х у тгав. Өвө ө инээмсэглэсээр дэр гэд нь ир лээ. Юу н х ялгас у санд ту нах тай мантай, бү гдээр ээ лно р со н х ачин юм бо ло о д авах х эцү ү байх х эцү ү юм бо ло в. -Ха х а х а! гэж ө вө ө инээсээр байв. Бү р ну лимсаа гар гаж нү днийх ээ шилийг х ү р тэл аваад х анцу йгаар нү ү р ээ ар чин -Ха х а х а! гэжинээв. Баяр аа бү р ч сандар чээ, тэр но о лу у р ыг х у тгаж у сан до то р задалж ү зсэн бо ло вч но о лу у рх ялгаснаас салсангү й. Тэгээд х амаг х ө лс нь цу тгаж гар лаа. Ха х а х а! гэж ө вө ө инээж инээж: -Юу бо ло о д байнаа? гэсээр эмгэнээ ир эх эд: -Эд маань надад ту с бо лж байгааг нь х ар аач! гэв. -Энэ чинь о до о юу вэ, та минь! Но о лу у р аа у санд х ийчих сэн юм у у даа, ээ мө н х ө гийн у лс аа.Зө нө г, тэнэг нийлсэн х эдэн х ү н байх шив дээ зайлу у л гэж эмгэн х элэв. -За бо ль, бо ль. Наадах чинь бо ло х гү й. Та нар ын авчир сан юм чинь шилэн х ө вө н байх гү й юу .Энэ х ө вө нгө ө р Элстийн у у р х айн бар илгад ду лаалга х ийдэг юм билээ л дээ. Тэгээд л машинаас у нах гү й юу даа гэж ө вө ө сая инээх ээ бо лио д х элэв. -Нээр ээ юу ? -Нээр ээ байлгү й яах вэ. Би та нар т сү ү лд у у р х ай о р о х до о Л авчир ч ө гсө н ч бо лно . Өвө ө дө өту салъя гэсэн чинь сайн л даа. Ер нь мө р ө ө дө х сайх ан шү ү . Одо о гэр т о р цго о тар аг у у цгаа! гэж ө вө ө тэдний то лго йг иллээ.