1. 《ᠬᠤᠯᠠᠭᠠᠢᠯᠠᠭᠳᠠᠭᠰᠠᠨ》 ᠵᠢᠭᠠᠯ ᠤᠳ 《ᠠᠪᠤ ᠴᠡᠴᠡᠷᠯᠢᠭ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠭᠰᠠᠨ ᠨᠢ》 ᠳ᠋᠊ ᠭᠠᠷᠮ᠎ᠠ .pdf

1 .« Ху лга йла гдса н» жа а лу у д Хавр ын шалгалт ду у сах дө х ө ж байлаа. Ур д го лын зү лгэн дээр \ бө ө н бө ө нө ө р ө ө х эвтэжх ичээлээ давтдаг жаалу у д ч цө ө р ө в. Ох иду у д х ар ин х у вцсаа у гаан дэлгэж, х ө дө ө нө ө с зар имын нь мо р ь ир чих ээд х ү ү х дү ү д мо р ь у наж энд тэндгү й х эснэ. Ер нь у дах гү й амр алт эх лэх дө х сө ннь ил байв. Тэгтэл ер бу сын явдал гар ав. Су мын тө вө ө с жаах ан х ү ү х дү ү д алга бо лдо г бо ло в. Нэг эмээгийнач х ү ү ер дө ө л ту н саях ан дэр гэд нь зо гсо ж байснаа газар т у у ссан мэт алга бо лчих о ж. Бас нэг айлын таван настай о х ин амбаар ын цаад бу лан то йр о о д л алга бо лж.Өө р х о ёр айлынх ү ү х эд то гло о мто йго о ү гү й бо лж, х ар саар байтал х у далдагчийн х ү ү х эд дэлгү ү р до то р алга бо ло в. Үгү й мө н гайх алтай яа! Ээж аав нар х ө лсө ө у р сган гү йлдэж бие биеэс асу у х бо ло вчнэмэр алга. Хо нгил, жалга, х авийн байшингийн дээвэр , х ажу у гийн айлын х ашаа х о р о о г нэгжээд ч эс о ло в. Тэгсэн чинь ө нө ө х эдэн х ү нийг дагаж явсан жаал х ү ү бү р х ар саар байтал алга бо лчих о в. Юу бо ло х нь энэ вэ? Ямар аюу л гар ав? Тэдний жаах ан х ү ү х дү ү дээр х эн юу х ийлгэх гэсэн юмбо л о о ? Бо до о д байх ад х ү ү х дү ү д ер дө ө л ө нө ө дө р , чу х ам л яг ө нө ө дө р алга бо лжээ. Зар им нь ө глө ө , зар им нь ү д дээр , ү лдсэн нь бү р ү дээс х о йш алга бо лжээ. -Тэнд байна! Тэнд.гэж х эн нэг нь Сампил гу айн х у у чин амбаар у р у у заав. Үнэх ээр амбаар аас х ү ү х дийн у йлах тай ч юму у , но х о йн гаслах тай ч юм у у адилх ан ду убү дэгх эн со нсо гдо ж байв. Бү гдээр ээ л тэр зү г аду у шиг пижигнэтэл гү йлдлээ. Нэг нь амбаар до о гу у р о р ж нү дээнээгээгү й нэг жаах ан гө лгийг татан гар гаж ир эв. Хү ү х эд байсангү й. Хү мү ү с бие бие р ү ү гээ х ар ж, ах иад чимээ чагнав. Энэ у даад зү ү н айлу у дын цаана х ү ү х эдинээх ду у лдлаа. Хамаг амьтан шо р о о то о с манар тал тэр зү г гү йлдэв. Зар им нь тавар цаглаж т у наад дээлээ гө вж байв. Хар ин тэгсэн чинь Дамбий гу айн х эдэн A тах иа юм тү ү гээд явжбайв. Аав, ээж нар ду у алдацгаав. Одо о яах вэ? Нэг х эсэг, ялаа ниссэн ч ду у лдах аар тийм нам гү мбо лло о . Яг тэр нам гү мийн ду нду у р у р д айлд х ү ү х эд у йлах нь то до о с то д со нсо гдло о . Хү мү ү с бас л гү йлдэв. Ойндо о х ү р ч байгаа тө дий жаах ан х ү ү ээжийнх ээ мө ө мийг х ө х сө ө р , о р ж ир жбайгаа х ү мү ү сийг гайх ан х ар ж байлаа. -Одо о х аачих вэ? - Хү ү х дээ яаж о ло х вэ? -Байх л газр аар нь эр лээ дээ. Хү мү ү сийн ийнх ү ү шу у гилдаж байтал гаднаас х эн нэг х ү н -Олсо н. Бү гдээр ээ байна! гзх ду у х ангинах нь тэр . Аав, ээж нар бие биеэ тү лх эн шах цалданайлаас гар цгаав. Хаана, х аана? гэлцэн тэд ер у х аан алга. Тэгтэл алга бо лсо н жаалу у д нь тэр тээ байшингийн бу лан то йр о о д ир ж явав. Аав, ээж нар чбаяр лан у х асх ийлээ. Хү ү х дү ү д нь амьд мэндээр бар ах гү й ер гадаа то гло дго о со о тэс ө ө р маш цэвэр , х амар амаах ү р тэл сайх ан цэвэр лэсэн байв. Хү ү х дү ү д ту йлын баяр х ө гжө ө нтэй байлаа. -Юу бо ло х нь энэ вэ? Хичнээн эр эв? Хаачив? Хаана байсан бэ? гээд л аав ээж нарх ү ү х дү ү дийг шалгаав. -Бид нар цэцэр лэгт о р со н. -Багш сайх ан ду у заасан. -Бас го ё х айлмаг ө гсө н.гэж х ү ү х дү ү д яр ив. -Юу н цэцэр лэг! Су мын цэцэр лэг ү ү ? -Үгү й ээ ө ө р цэцэр лэг.х аана байдаг нь ну у ц гэсэн. Эх эцгү ү д бие бие ө ө дө ө х ар ан шу у гилдав. Үгү й мө н ийм явдал байдаг аа! Үнэндээ су манд ганц цэцэр лэгтэй бо ло х о о р х ү ү х дү ү д багтдаггү й юм байж Өө р цэцэр лэгбайгу у лах ту х ай яр ьж байсан бо ло вч тийм амар х ан бү тчих юм гэж х аа байх вэ. Тэгтэл х ү ү х дү ү д цэцэр лэгт о р со н байдаг. Хү ү х дү ү дээ A о лсо ндо о тэд баяр лаад х ар ьцгаав.Тэгсэн чинь мар гааш нь, / нө гө ө дө р нь бас л алга бо лцго о в. Хү ү х дү ү д зө вх ө н алга бо лсо н биш, айлу у даас х ү ү дийтэй аар у у л, мө н ө р ө м, ө чигдө р х ө н авсанталх , эсвэл х у сам алга бо лдо г бо ло в. Тэр нь ч бас яая гэх вэ. Үх р ээ тэжээх ээр явсан жаал тэр чигтээ алга бо лж, у с авах аа мар таж,тү лээ х ө р ө ө дө х ө ө бү р байсан явдал гар лаа. Нэг айлын о х ин х о го о ч шү ү р дэх гү й, то о со о ч ар чих гү й явснаас аав ээжийг о р о й ажлаас ир эх эд цай ч ү гү й, цар ай ч ү гү й, эзгү й х о о со н гэру гтжээ. Ямар нэг явдал бо лж, х ү ү х дү ү д цө м тү ү нд о р о лцо ж байгаа нь то до р х о й бо лло о . Алга бо лсо нх ү ү х дү ү д илбийн юм шиг гэр о р но о с гэнэт ү гү й бо лсо н нь идэх у у х юмтай х о лбо о то й бо ло х ыг ч бас гадар лаж эх лэв. Тэгтэл нэг явдал бо лло о . Ор о йх о н х эр д юмсанж. Хар у й бү р ий дө нгө ж л бо лж, х ү ү х дү ү д то гло о мо о о р х ин гэр гэр тээ о р ж байлаа. Су мын тө вийн гэр эл х ар аах ан асаагү й байтал у р дзу слангийн айлу у д ду нд нэгэн то м шу ву у гэнэт гар ч ир эв. Тэр шу ву у то го р у у тай их тө стэй. Бас ду у нь ч гэсэн, гу р -р р , гу р -р р гэж со нсдо х бө гө ө д ялгаатай нь то го р у у наас асар то м, басбар аан ө нгө тэй байв. Амьтан су длалын х ичээл ү зсэн х ү ү х эд бо л тэр шу ву у г то мо о р о о тэмээн х яр у у лтай адилх ангэж х элэх сэн байх . Хар ин ямар ч но мд заагдаагү й тэр то го р у у айлын х ажу у гаар явж, гэр ийн дэр гэд зо гсо н ү г чагнаж байх нь ү нэх ээр х ачин гээч. Гэр дсто р бо л х ү мү ү с о йр ын х эдэн ө др ийн явдлыг л яр ьж байлаа. Хү ү х дү ү д ү л мэдэгдэх ,ну у цгай цэцэр лэгт явдаг бо лсо н нь нэг талаар бо дво л аймшигтай гэлцэнэ. Яагаад вэ гэвэл, тэр цэцэр лэгт ямар багш, юу заадгийг х эн мэдэх вэ, нө гө ө талаар х ү ү х эд гаду у р тэнэх гү й,гу тлаа у р ах гү й, х амар амаа сайх ан цэвэр лэж, ту н ч нямбай байдаг бо лсо н нь сайн гэлцэнэ. Бас х ү ү х дү ү дийн тө лө ө эх эцэг нь зо во х гү й, сэтгэл амар ажлаа х ийх бо л аштай байх у у даа. Сү ү лийн ү гийг со нсо о д аймшигт то го р у у яг л х ү ү х дийн х о о ло йго о р баяр лан инээд алдав.То го р у у наас айх , шо х о о р х о х зэр эгцэн х о ло о с х ар ж байсан х о ёр жаал бү р гайх аж о р х ило о . Тэр инээх нь тэгээд ө ө р х эн ч биш, тэдний су р гу у лийн 4 -ын б ангийн То го о гийн ду у тай даанчадилх ан со нсо гдсо ныг яана! Өнө ө х х о ёр зо р иг о р ж, аймшигт то го р у у г бар ьж авах юм бо ло в. Тэгээд дайр ч ү злээ. Хар ин то го р у у тэр х о ёр ыг тү р ү ү х эн ту н их айлгаснаа ч мар тан х ө лийнх у р даар жир ийлээ. Хо ёр жаал у лам зо р игло н х о йно о с нь х ө ө в. Тү р ү ү чийн х ү ү х эд аймшигт то го р у у ны биенд х ү р эн: -Хү р эн алдан байснаа сү ү лэн дээр ээс нь шү ү р эн бар илаа. То го р у у у наж, у у х илж, х ү ү х дийнду у гаар х ангинатал инээд алдаад тэр до р о о ө д сө д, у р т х о шу у гаа х ө сө р о р х ин, нү цгэн х ү ү х эд бо лж, бие нь су гар ч гар аад х ар анх у й у р у у о до в. Үлгэр т гар даг ну сгай бо р х ү ү х ангар ьдыгбар ьсан адил мань х о ёр их эд баяр лаж, аймшигт то го р у у ны ө д сө дийг авч гэр р ү ү гээ бу цав. Тэгээд гэр элд ү зсэн чинь нө гө ө х то го р у у наас нэг дээл, у р т мо д х анцу йг бо о со н о о ср о о с ө ө рюу ч ү лдсэнгү й. Хар ин дээлний до тр о о с х у мх иж базсан нэг цаас гар ч ир эв. Тү ү нд бичсэн нь « Аав ээж нар аа! Битгий сандр агту н! Бид та нар ын ажилд ту слах гэж су мын тө вийн цэцэр лэгт о р о о гү й бү хх ү ү х дийг х ар ж аср ах цэцэр лэг байгу у лав. Энэ цэцэр лэгт 1 настайгаас 7 нас х ү р тэл бү х х ү ү х дийг о р у у лж бо лно . Тэдэнд бид ду у зааж, бү жиг су р гана. Бас но м зааж ө гнө . Го ё зу р агтайно м ү зү ү лж ү лгэр у ншиж ө гнө . Хар ин х ү ү х дү ү дийг ө дө р т алга байх ад битгий зо во о р о й. Хү ү х дү ү д х аана о чих о о мэдэх юм бо ло х о о р ө ө р сдө ө ир эг. « Дү ү нар ыг аср ах бү лэг» гэсэн байв. « Ху лгайлагдсан» жаалу у дын у чир о лдло о . Тэр бү лгийг ү нэх ээр сайх ан ү йлс бү тээе гэсэнжаалу у д л байгу у лсан байж таар лаа. Хү ү х эд бо лго н тэр бү лэгт нь о р о лцо х со н гэж бо до х бо ло в. Мө н гайх алтайяа! / Хар ин нө гө ө х о ёр жаал дээлээр х ийсэн то го р у у ны х у вцсаа х аяж о р х исо н ө нө ө х То го о то й у у лзах ын х ү слэн бо ло в. Тэгээд То го о г бо со о гү й байх ад нь бү р ө глө ө эр т о чло о . -Та нар юу гэж яваа вэ? гэж ээж нь асу у в. -То го о то й у у лзах гэсэн юм. -То го о бо со о гү й байна, яах нь вэ? -Уу лзах гэсэн юм юу .гэж тү гдр ээд нэг нь тэгж их загатнасан мэт х ү зү ү гээ маажив. -То го о , бо с бо с! Чамтай х ү ү х эд у у лзах гэнэ гэж ээж нь тү ү ний х у члаганаас татав. То го о х ар интү р гэн сэр ж ө ндийгө ө д нү дээ ну х ан; -Хэн бэ? гэлээ. -Уу лзъя гэж нэг нь х элэв. -Яах гэж? -Яах ав дээ, зү гээр .гар ъя л даа. То го о бу шу у х ан х у вцаслаж гар лаа. Хар ин нө гө ө жаал ар даа нэг юм ну у н: -Чи бид х о ёр ыг « Дү ү нар аа аср ах бү лэгт» о р у у лж ө гө ө ч! гэв. -Ямар бү лэг гэнээ?! -Дү ү нар аа аср ах бү лэг. За гайгү й шү ү дээ, о р у у лчих л даа. -Би тийм бү лэг ер ө ө сө ө мэдэх гү й.Бү р ү нэн! -Аа ямар шинжгү й юм бэ? Ор у у лчих л даа! Хэр эв о р у у лчих юм бо л чамайг бид х элэх гү й шү ү . -Юу х элэх гү й гэж! -Яагаав дээ, ө чигдө р о р о й х ө глө снийг чинь. , -Юу яр иад байгаа юм бэ? Яаж х ө глө сө н гэж? -Яагаав дээ, то го р у у бо лсныг чинь. За о р у у лчих л даа. Бид бас дү ү нар таа ту салъя л даа. Нэгэнт цэцэр лэг байгу у лсан нь маш ну у ц юм бо ло х о о р То го о х элэх гү йгээр шийдэв. Хо ёр жаалТо го о гийн дээл, ө лгү ү р мо дыг гар ган ир лээ. То го о бо л тэгж то го р у у бо ло х до о х ү нд танигдах гү й байж, х ү мү ү сийн яр иаг со нсъё л гэж бо дсо н юмсанж. Тэгтэл ө чигдө р о р о йтү ү нийг бар ьж авсан нь энэ х о ёр жаал байжээ. -Би мэдэх гү й, наад дээл чинь минийх биш.Өө р х ү ү х дээс асу у л даа. Би мэдэх гү й! гээд То го о го р о х гэтэл, х ар ин ээж нь -Юу мэдэх гү й гэж! Энэ чиний л дээл байна шү ү дээ. Хаанаас о лсо н юм? Нааш нь ө г! гэх ньтэр . То го о гийн цар ай их эд у лайв. Тэр дээлээ авч, гэр т о р у у лчих аад тавган дээр ээс х о ёр аар у у ляву у т шү ү р ч аваад л гү йн гар лаа. Хо ёр х ү ү х эд х о йно о с нь х ө ө сө н бо ло вч гү йцсэнгү й. Цаг найм бо лж байлаа.