ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠣᠷᠣᠨ ᠲᠠᠢ ᠨᠢᠭᠤᠷ ᠤᠴᠠᠷᠠᠨ ᠲᠠᠨᠢᠯᠴᠠᠬᠤ ᠳᠤ 《ᠠᠪᠤ ᠴᠡᠴᠡᠷᠯᠢᠭ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠭᠰᠠᠨ ᠨᠢ》 ᠳ᠋᠊ ᠭᠠᠷᠮ᠎ᠠ .pdf

Мо нго л о ро нто й нү ү р у чра н та нилца х а д .До р жийн Гар маа бо л миний х амгийн тү р ү ү н танилцсан мо нго л зо х ио лч байв. 1 9 6 6 о нднамайг “Хү ү х дийн у тга зо х ио л“ сэтгү ү лийн ер ө нх ий эр х лэгчийн о р ло гч байх ад у у л сэтгү ү лийн тавду гаар сар ын ду гаар т Д.Гар маагийн “Гар чийдэн“ гэдэг ө гү ү ллэг нийтлэгдсэнбилээ. Тү ү нийг Го р ькийн нэр эмжит у тга зо х ио лын дээд су р гу у лийн ү р гэлжилсэн ү гийн зо х ио лын семинар ыг у дир ддаг шү ү мжлэгч Мих аил Ло бано в р едакцид авчир сан юм. Утга зо х ио лын дээд су р гу у лийн о юу тан Д.Гар маа тү ү ний семинар т амжилттай х ичээллэдэгнь х эвлэлийн ө мнө х ө гү ү ллийг бичсэн М.Ло бано вын ү гнээс мэдэгдэж байв. Надад тэр ө гү ү ллэг аятайх ан санагдсан сан. Тү ү нд х о ёр жаалын амьд дү р бо ло х ө гү ү лэгч го л баатар ,тү ү ний дү ү Бо лд нар байв. Мо нго лын тал ну таг, малчдын ах у й амьдр алыг у р наар дү р сэлж ер тө нцийн сайх ныг ажиглаж х о шно о р сэтгэн зу р агласан нь ах дү ү х о ёр ын ө ө р х о о р о ндо оо йлго лцсо н яр иа байдлаас ил байв. Өө р ө ө р х элбэл энэ авьяаслаг зо х ио лчийн х о жим бү тээсэн ту у ж, ө гү ү ллэг, кино зо х ио лу у дад илэр ч гар сан дү р дү р слэлийн сайх ан бү х эн дээр х зо х ио лдшингэсэн байлаа. Би Д.Гар маагийн р о мантай танилцаагү й, гэвч тү ү ний х ү ү х дийн ту у жу у д то вч то до р х о йбайдгийг ажигласан. Үйл явдлын тэмү ү лэл нь агу у лгыг бү р нээ нээн х ар у у лах тай х о со лж чаддаг юм. Ту у жийг у ншаад эр гэн бо до х о д то вчх о н гэж ер санагдах гү й, х ар ин ч о ло н дү гнэлтө гч юм бо до гду у лах у йц бо лсо н байдаг. Ор о с х эл дээр “Хө гжө ө нтэй ту у жу у д“, “Гавьяат ү йлсийн мө р ө ө дө л“, “Нэгэн зу ны намтар “,“Ер ө ө лтийн бага х ү ү “ гэдэг ту у жу у д бо ло н “Хө ө р х ө н Байдий“, “Үнэнч нө х ө д“ гэдэг эмх тгэлү ү д то гтмо л х эвлэлү ү дэд о ло н ө гү ү ллэгү ү д нь нийтлэгдсэн билээ. Энэ зо х ио лу у даах эдийд бичсэнийг би мэдэх гү й. Гэх дээ малчин Ер ө ө лтийн х ү ү Идэр ийн ту х ай ту у ж г бо л сэтгэл зү йн гү нзгий бо ло вср у у лалт, х у р ц, зангилаа асу у длыг гар гаж ү зү ү лсэн байна билээ. Д.Гар маагийн зу р аглан бу й багачу у дын дү р тө р х ө ө р х о о р о ндо о адил байдаггү й. “Гавьяатү йлсийн мө р ө ө дө л“ ту у жийн Цэдэнг аваад ү зье. Тэр бээр х у у р амчаар ө вчтө н бо лж су р агчдыг айлгах , х о жим гавьяат сайн ү йлс х ийх ийн ту лд бо лжмо р ыг чу лу у гаар шидэх зэр эг о ло нх ө гжө ө нтэй х ө гжилтэй ар га сү вэгчлэн о лж тү ү нийгээ ганцаар аа биш, ө ө р ийн итгэлт нө х ө р Баатар ын х амт х ийж байгааг ө гү ү лж байна. Ту у жийн ү йл явдал юу ны ө мнө амжилттай ө р нө ж байгаа нь санаанаасаа зо х ио со н бу с ньмэдэгдэнэ. Хү ү х дү ү д х о жмын х о р х о лбо гдлыг о йлго о гү й бо ло вч сайн сайх ан, гавьяат ү йлс бү тээх эр мэлзлээ сэтгэл о юу ндаа багтааж байна. Цэдэн ө ө р ийгө ө бо ло н найз нө х р ө ө инээдэмтэй х ө гтэй ү йл ажилд о р у у лах ын зэр эгцээжинх энэ ажилч х ичээнгү й, сэтгэгч, зө гнө гч байдлаар дү р слэгдэж байна. Тэр бээр бү тээлч зү тгэлтний х ү слийг гү йцэтгэж байна. Эх ний ү ед бү тэмжгү й явдал дар аа дар аагаар у чр авчтү ү ндээ гу тар сангү й, о р чинто йго о зө в х ар ьцаж сайн ү йлсийн тө лө ө цу цалтгү й тэмү ү лж байна. Ту у жид гар ч бу й у х аалаг эмэгтэй багш нь Цэдэнг тэсвэр тэй зө в о йлго ж алдааг нь засч залр у у лж, ү нэнч зө влө лгө ө ө гч, х эзээ ч тү ү нийг ад ү зэж шо о ло х гү й, х ү н чанар ыг ньү гү йсгэх гү й байна. Юу ны ө мнө х ү чээр дар ах аас зайлсх ийн, х ү мү ү сийн ду нд тү ү нийг тайван байлгаж, ө ө р ийнх ө ө эгзэгтэй о гцо м х ү сэл бо дло о биелү ү лэх эд нь тэтгэн дэмжиж байна. Ту у жийн ёс су р тах у у ны дү гнэлт нь багш эмэгтэйн х элснээр “Сайн ү йлсэд жижигх эн зү йл гэжбайдаггү й“ гэсэн ү г юм. Чу х ам энэ нь ту у жийн ө гү ү лэгдэх ү ү н бү р д илэр х ийлэгдэх ийн х амт Цэдэн Баатар нар тай у чир ч бу й ү йл явдал, тэдний бо до лд A ту сгалаа о лж байна. / “Нэгэн зу ны намтар “ х эмээх ту у жид бо л нийтэд Банзай гэж алдар шсан Банзр агч нэнсо нир х о лто й дү р юм. Банзай бо л ү е тэнгийнх ний х элцдэгээр явган х эр ү ү лч, дү р сгү й, тэгэх дээ у у р х айн ко нто р т ажилладаг эх ийнх ээ ө мгө ө лө лд о о до р ч, ямар ч шийтгэл зэмлэлгү йү лддэгтээ бү р нээ итгэсэн х ү ү юм. Зо х ио лч ту у жийнх аа баатар Банзайгийн тө лө ө сэтгэл тү гшин бичиж байна. Оло н нийтийншү ү х ээс х ү ү гээ авч явах даа ээж х ү ү гийнх ээ х ү мү ү жилд х эр х эн нө лө ө лө х р о льто йг о йлго ж байна. Хэт эр х элж ажил х ө дө лмө р ө ө с зайлсх ийж, го ёж гангалах ах у йгаар ө ссө н х ү ү юм. Гэвч энэ х ү ү гийн тө р х тө лө вт эх ийнх ээ му у нө лө ө нө ө с гар ч чадах найдвар байна гэдгийгзо х ио лч х ар жээ. Банзай янз бү р ийн му у ду тагдал гар гадаг ч гэлээ тү ү ндээ санаа зо во мтго й х ү ү юм. Лу у вангийн х у лгай нь ямар ч бо дло го гү йгээр х ийсэн зэвү ү цмээр х эр эг. Дар аа ньтү ү ндээ ичиж зо вж байна. Хү ү д у х аалаг, шаар длагатай зө влө гч нө х р ө ө с гадна сах илга жу р амд ө ө р ө ө су р алцах , ө ө р тө ө тавих шаар длага ду тагдаж байгаа нь аяндаа мэдэгдэж байна. Тиймнө х ө д нь Банзайн х у вьд тү ү ний ээж ч биш, у у р х айчин эцэг нь ч биш юм. Хар ин Банзайтай нас чацу у , Улаанбаатар ах дээр ээ амр алтаар аа ир ж бу й Чо йсү р эн байв. Чо йсү р энгийн зан чанар Тиму р чү ү дийн тө р х тө лө в сайтар х ар агдаж байна. Гэвч зо х ио лч, Банзайгаа анх аар ан х аламжлах даа Чо йсү р энгийн амьдр алын дү р ийг то др у у лахү нэмшилтэй нар ийн дү р слэл о лсо нгү й мэт байна. Тэр нь мо нго лын ө нө ө гийн багачу у дын дү р тө р х ө ө р биш, у тга зо х ио лын талаас гар гасанбо ло лто й. Мо нго лын х ү ү х дү ү дийн амьдр алд Д.Гар маагийн бо дло о р ү нэх ээр у х аалаг, сайн ү йлийн тө лө ө тэмү ү лэгч, ир ээдү йн зо р илго то й зан чанар элбэг бий гэдэгт би эр гэлзэх гү й ээ. Энэ жаалу у д нь о юу н санааны гү нзгий амьдр алтай, х ү сэлд шу нан ду р лагч амьд дү р тэйбө гө ө д зо х ио лч тэднийг “ду у р иах г жишээ“ бо лго ж, зө в алх мыг заан су р гасан аясаар бичээгү й нь мэдээж юм. Сайн х ү ү х дийг дү р слэх нь зү ггү й сэр гэлэн х ү ү х дийн дү р ийг гар гах аас х эцү үнь эр гэлзээгү й. “Ер ө ө лтийн бага х ү ү “ ту у ж бо л дээр х бэр х шээлийг давах бү р эн чадал Д.Гар маад байгааг баталж байна. Зо х ио лч “адал явдлын“ х у р ц ү йл явдлаас /ү л цэр вэн/ авч дү р слэх дээ зө вх ө н сэтгэлд бү р энбү тнээр ээ ду р сагдан х о цр о х Идэр х эмээх го л баатр ынх аа то мр у у н дү р ийг гар гаж амжсанаар бар ах гү й, тү ү ний эр гэн то йр о нд амьдар ч байгаа х ү мү ү с ту х айлбал, ү е чацу у тан Зээх ү ү ,су р агч Бө мбө ө , х эсгийн тө лө ө лө гч ах мад До ву у ч гу ай, но мын дэлгү ү р ийн х у далдагч Осо р гу ай зэр гийн р еалист дү р ү ү дийг гар гаж чадсан байна. Ту у жид му у нө х р ийн балаг нь бяцх ан зү р х ийг шар х лу у лж, о ло н тү мнийг эндү ү р элд о р у у лж, х у дал х у у р маг сэжиглэлтээс ү ү сэн гар чбайгаа, го мдо л гасланг зо х ио гч амжилттай дү р сэлсэн юм. Идэр нь у х аалаг, зо р игто й, ажигч гяр х ай, ту у штай зан тө лө втэй х ү ү х эд юм. Хамгийн го л ньшу дар га, бу сдын зо вло нг о йлго н ту салж чаддаг, эр зо р игто й юм. Эр гэн то йр о нд нь байгаа х ү мү ү сийн бу р у у о йлго лт, у тгагү й зэмлэлийн эср эг ганцаар аа тэмцэх , тэдэнд ү нэн байдлаах ар у у лах зо р иг тэвчээр , сэтгэлийн х ү ч тэнх эл тү ү нд х ү р элцээтэй байна. Чу х ам энэ нь л у ншигч о лны х ү ндэтгэл х ү лээж байгаа юм. Ор о с х эл дээр х эвлэгдсэн зо х ио лу у даар нь дү гнэн ү звэл, Идэр ийн ту х ай Д.Гар маагийн ту у жбо л мо нго лын у тга зо х ио лд шинэ зү йл, тү ү ний ө сө лт, бу у р ь су у р ийг х ар у у лах гэр ч мө н. И.Мо тяшо в